Чорная страла
Шрифт:
— Чым мне адплаціць табе, дарагі Лоўлес? — ускрыкнуў юнак.
— Э, брат, — адказаў бадзяга, — усё, што я раблю, я раблю дзеля свайго задавальнення! Не турбуйся пра мяне. Клянуся небам, я аб сабе і сам паклапачуся: язык у мяне доўгі, голас — быццам манастырскі звон, і калі мне што-небудзь трэба, я буду прасіць, мой сын. А калі просьбы малавата, вазьму сам.
Стары махляр пацешна скрывіўся. І, як Дзіка ні гідзіла заступніцтва такой сумніцельнай асобы, ён не стрымаўся і зарагатаў.
Лоўлес вярнуўся да куфэрка і таксама прыбраўся манахам. Дзік са здзіўленнем заўважыў, што пад сваёй расай Лоўлес схаваў
— Навошта яны табе? — спытаў Дзік. — Для чаго табе стрэлы, калі ты не бярэш лука?
— Нямала давядзецца разбіць галоў і паламаць спін, перш чым выйдзем адтуль, куды ідзём, — весела адказаў Лоўлес. — І калі што здарыцца, я хацеў бы, каб наша брацтва падтрымала свой гонар. Чорная страла, майстар Дзік, — пячатка нашага абацтва. Яна паказвае, кім прысланы рахунак.
— У мяне з сабою важныя паперы, — сказаў Дзік. — Калі іх знойдуць, яны загубяць і мяне і тых, хто даў іх мне. Дзе іх схаваць, Уіл?
— Э, — адказаў Лоўлес, — я пайду ў лес і прасвішчу тры куплеты з песні, а вы тым часам закапайце іх дзе хочаце і разраўняйце над імі пясок.
— Нізавошта! — ускрыкнуў Рычард. — Я давяраю табе, сябар. Я быў бы нізкім чалавекам, калі б не давяраў табе!
— Брат, ты дзіця, — адказаў стары бадзяга, спыняючыся на парозе логавішча і павярнуўшыся да Дзіка. — Я добры стары хрысціянін, не здраднік і не шкадую сваёй крыві дзеля сябра. Але, неразумнае дзіця, я злодзей па рамяству, па нараджэнні і па звычках. Калі б мая бутля была пустая і ў мяне перасохла б у роце, я абрабаваў бы вас, дарагое дзіця, і гэта такая ж праўда, як тое, што я люблю вас, паважаю вас і захапляюся вамі! Ці можна сказаць ясней? Не!
І, хруснуўшы сваімі вялікімі пальцамі, ён пайшоў прэч і знік у кустарніку.
Дзіку не было калі ламаць галаву над супярэчлівай натурай свайго таварыша. Як толькі ён застаўся адзін, ён паспешліва выцягнуў свае паперы, перачытаў іх і закапаў. Толькі адну ён захапіў з сабою, таму што яна ніяк не магла пашкодзіць яго сябрам, а пры выпадку паслужыла б доказам супраць сэра Дэніэла. Гэта было ўласнаручнае пісьмо тэнстолскага рыцара да лорда Ўэнслідэла, пасланае раніцай пасля паражэння пры Райзінгэме і знойдзенае Дзікам на целе забітага ганца.
Дзік затаптаў несатлелае вугалле, выйшаў з логавішча і далучыўся да старога бадзягі. Той чакаў яго пад аголенымі дубамі, злёгку ўжо прыцярушаны снегам. Яны зірнулі адзін на аднаго і зарагаталі, — маскарад атрымаўся на славу.
— Шкада, што зараз не лета, — прабурчаў Лоўлес. — А то я заглянуў бы ў лужыну і ўбачыў бы сябе ў ёй, як у люстэрку. Многія воіны сэра Дэніэла ведаюць мяне ў твар. Калі нас выкрыюць, яшчэ невядома, што зробяць з вамі, а вось я не паспею і «Ойча наш» прачытаць, як буду гайдацца на вяроўцы.
Адным словам, яны выправіліся ў Шорбі; дарога цягнулася то лесам, то полем. Па баках стаялі домікі беднякоў і маленькія фермы.
Лоўлес убачыў адзін з такіх домікаў і раптоўна спыніўся.
— Брат Марцін, — сказаў ён абсалютна змененым, ялейным, манаскім голасам. — Давайце зойдзем і папросім міласціну ў гэтых бедных грэшнікаў. Pax vobiscum! [7] Э, — дадаў ён сваім звычайным голасам, — вось гэтага якраз я і баяўся: я ўжо развучыўся гугнявіць па-манаску. Дазвольце мне, добры майстар Шэлтан, крыху папрактыкавацца тут,
7
Pax vobiscum (лац.)— Мір вам!
Ён падышоў ушчыльную да дома, прыўзняўся на наскі і зазірнуў у акно.
— Ну, — сказаў ён, — цудоўна! Тут мы якраз і выпрабуем наш маскарад і ў дадатак сыграем вясёлы жарт з братам Кэперам.
З гэтымі словамі ён адчыніў дзверы і зайшоў у дом.
Тры разбойнікі з «Чорнай стралы» сядзелі за сталом і прагна елі. Кінжалы, уваткнутыя побач з імі ў стол, і змрочныя, пагражальныя позіркі, якія яны кідалі на жыхароў дома, сведчылі аб тым, што разбойнікі балююць на становішчы захопнікаў, а не прошаных гасцей. Яны з абурэннем паглядзелі на двух манахаў, якія з належнай іх сану ціхмянасцю зайшлі ў кухню. Адзін з іх — сам Джон Кэпер, які, відавочна, быў тут важаком, — груба загадаў ім зараз жа выбірацца.
— Жабракі нам не патрэбны! — крыкнуў ён.
Аднак другі быў мякчэйшы, хаця таксама, канечне, не пазнаў ні Дзіка, ні Лоўлеса.
— Не праганяй іх! — сказаў ён. — Мы людзі дужыя і бяром самі што нам трэба; а яны слабыя і просяць; але ў рэшце рэшт яны выратуюцца, а мы загінем… Не звяртайце на яго ўвагі, бацька. Падыходзьце, выпіце з маёй чаркі і благаславіце мяне.
— Вы людзі легкадумныя і бязбожныя, — загаварыў манах. — Святыя не дазволяць мне піць з вамі. Але, шкадуючы грэшнікаў, я падару вам адну свяшчэнную рэч, і дзеля выратавання вашай душы я загадваю вам цалаваць і берагчы яе.
Лоўлес грукатаў і грымеў як належыць прапаведніку манаху. Але пры гэтых словах ён выцягнуў з-пад расы чорную стралу, шпурнуў яе на стол перад трыма здзіўленымі бадзягамі, павярнуўся, схапіў Дзіка за руку, выскачыў з ім з пакоя і, перш чым тыя паспелі вымавіць хоць слова або паварушыць пальцам, знік за густой заслонай снегападу.
— Такім чынам, — сказаў ён, — мы выпрабавалі наш грым, майстар Шэлтан. Цяпер я гатовы рызыкнуць уласнай тушай дзе заўгодна.
— Выдатна! — адказаў Рычард. — Мне таксама не церпіцца дзейнічаць. Хадзем у Шорбі!
Раздзел II
«У доме варагаў маіх»
У сэра Дэніэла ў Шорбі быў высокі, зручны, атынкаваны дом з разьбой на дубовых рамах і з пакатай саламянай страхою. За домам цямнеў пладовы сад з мноствам алей і зарослых зелянінай альтанак; сад гэты цягнуўся да званіцы манастырскай царквы.
У выпадку неабходнасці дом мог змясціць світу і больш важнай асобы, чым сэр Дэніэл; але і зараз у ім было вельмі шумна. На двары чуўся звон зброі і стук падкоў; кухня гула, як вулей; у зале забаўляліся блазны, спявалі менестрэлі, ігралі музыкі. Сэр Дэніэл марнатраўствам, весялосцю і гасціннасцю супернічаў з лордам Шорбі і пераўзыходзіў лорда Райзінгэма.