Евангелле ад Мамы

Барадулін Рыгор

* * * Горад — той жа гарод…

Горад — той жа гарод, Толькі лехі каменныя, І каменны пасеў, І каменны ўмалот. І адною каметаю Бласлаўляецца год. Вырай смуткам густым На зіму спасылаецца. Лебяда есць гарод. Горад чэзне, што дым, Бур’яном засяляецца. Як і некалі Рым.

Чорныя чары

Каб варыва ў печы крычала, Кіпелі ў гаршках адгалоскі, Круціся

круцей, Кружала! Ганчарства — занятак боскі. Ад смалякоў звечарэе У печы падземнай імгліца. У гліны свярбіць падчарэўе — Пачухай, ганчар, з правіцы. Нагой, у шкарпэтцы дранай Круці, як той бусел, кола. Самотна ў ганчарні цьмянай. І ў гліне ляжаць невясёла. Пячорныя, чорныя сілы Учэрняць светлую гліну. Счарнелыя небасхілы Паўторацца без адхлыну. Ганчарству — ўначэламу чарству Зайздросцяць світальныя чары. Ганчар, Прысягні штукарству — Напоўні чорныя чары!

Збіраюся

Збіраюся ў вушацкія мясціны… Не прасыхаюць там у сумным мосце Таксама, як і п’яніцы, масціны І па-старэчы бёрнам ломіць косці. Я думаю, Калі туды вярнуся, Сустрэне ўсё, як некалі, такое. І я ўсміхнуся Смела ў вочы скрусе, Схаваўшы смех, Як яблык, за шчакою…

У матчыным краі

Я раскланьваюся са старымі, Бо не ведаю маладых, Як не ведаю, Хто са старых Мой паклон землякоўскі прыме…

Завошта?

Бывала, калі прыязджаў раньком, На патэльні скварыліся скваркі, Як грэшныя душы ў пекле. Калі прыязджаў удзень, З бакоўкі на стол не спазняліся Паўднёвішняе малако У ручасціку з адтапарынаю губой І масла (каб не растаць ад радасці) У хустачцы з лісцінкі капуснай. Калі прыязджаў апоўначы, Грукаў у шыбіну цёмную, І зоркай каляднаю Пад столлю загаралася лямпачка, Гатовая загаварыць, Намучыўшыся ў цемрыве. Цяпер, калі б я ні прыязджаў, Сустракае То нясмелай яшчэ травою, То спасаўскім яблыкам, То здрыжэлым апошнім лістом, То ганарыстым снегам Вечная маміна хата. А мама сама не выйдзе. Завошта дагэтуль На сына ў крыўдзе? Я ведаю…

* * * Трава…

Трава — Гаспадыня-парадніца Парадак ва ўсім прызнае. Купалле, Сёмуха, Радаўніца — Зялёныя служкі яе. Трава засцілае наўкол Усё, Як сурвэткаю стол. Чмялю ў мураве Гдзецца гусцей. Самоце святлей Чакаць перавозчыка. Засланы стол — Вельмаваць гасцей, А голы стол — Абмываць нябожчыка.

* * *

Ноч выбралася спаць…

Ноч выбралася спаць На маміным двары. Врнулася здалёк Здарожаная звычка. І чуе бацькаў вяз, І чуе сад стары: Пара! Бяжы дамоў, Лісічка — Дамінічка! Я адыходжу ў змрок, Падвойны цень дачкі. Садовымі зрабіць Цярплівасць можа дзічкі. На яблыкі гляджу, Яны — як кулачкі Атожылка майго Змяркання — Дамінічкі. Стук яблыка ў траву У сон глухі вазьму. І падрасце, як сад, Той хлопчык невялічкі, Што яблыкі ў смузе Убачацца яму, Як смелыя грудкі Світальнай Дамінічкі.

* * * Возера пры дарозе…

Возера пры дарозе, Дзе любіць спыняцца Быкаў, Калі едзе ў Вушачу. Зыбістая балацявіна. Чарнахмыз развідніваецца ўсмешкай Двух конскіх зубоў З перагаментнага чэрапа, Што прэе ў бузе Па самыя сківіцы. На сцежцы ў сухой ігліцы Прыглушана цьмее Млечны шлях мурашыны. Усё ахінае Халаднаватым спакоем Лясны космас, Які, набраўшы ветру ў рот, Вучыцца вымаўляць Пукатае слова возера.

* * * Кактуса, спякотай абсмаленага…

Кактуса, спякотай абсмаленага, Усівярэлы сваяк, У сенцах лета цвіце дзядоўнік, Засаромеўшыся, як дзед, У маладую закаханы да пасівення. І гэтакі ён расчулены, Ажно забыўся, Што мусіць калоцца. Хоць прыкладай да раны Бурачкова-юлёвы цвет. Адцвіўшы, Дзядоўнік спахопіцца І будзе суровасцю Пяшчоту сваю бараніць Ад усіх І ад сваёй сентыментальнасці.

* * * Трысцё, дрыжучы ў расе…

Трысцё, дрыжучы ў расе, Шаптала, як брату, посаху: Дуб любіць расці ў кажусе, Але з галавою босаю. Трымценне жыве ў трысці, Ды мне, Каб і ўсё адрынула, Да дуба не дарасці Ні постаццю, ні чупрынаю. Іду я, іду я, ды Не выйду я з дна вады. Не веру вірастаму позяху. Табе хоць паскарджуся, Посаху…

* * * Пасля вайны…

Пасля вайны Быў самы багаты той, У каго быў бацька жывы. Маладзіцы рады былі Хоць кавалку мужчыны. Новыя нараслі палыны, І можна быць Пры жывых бацьках сіратой. Прыгавор забыўся: Лепш першы хлеб аржаны, Чым другі палавы. Дзецяробы пайшлі ў бабылі. Ні ўчынак, ні хлеб учыніць Няма рашчыны.

* * * Жыццё задумала…

Жыццё задумала, Як вандроўнікаў, нас З прагнымі да небасхілу вачамі. Пагаварыць у дарозе Здараецца час, Ды развітацца Часу няма звычайна.