Ки?и биирдэ олорор
Шрифт:
Томмот, ити сураы истээт, соуйан, дйн, мээнэнэн крн турбахтаата. Кини йгэр батаран йдн хайдах да сатамньыта суоа. “рнэргэ крээбит”. Ким? Кыыча! Уол итини ким хантан истибитин быаара сатаата. Уолаттар, кыргыттар бэйэ-бэйэлэригэр аарсан истилэр. Томмот ээ мэндиэмэнтэн аллара тстэ, аллараттан э таыста, кылаастан кылааы кэрийдэ да, тугу да кыайан чуолкайдаабата. Ким эрэ эппит, ким эрэ истибит, ким эрэ кэпсээбит. Кимэ да чопчута биллибэт. Алдьархайдааа диэн сс атын. Бииргэ рэнэр оолоро ити ынырык сураы тута итээйдилэр, буолуох буолбутунуу
рэх бттэ. Студеннар танан тараан эрдэхтэринэ таырдьаттан киирэр аан диэкиттэн саалар иилиннилэр.
– Аргыылабаны ыйыталлар!
– Байыаннай дуу?
– Чыкааттан дуо?
– Буолуо-буолуо…
– Ол иин дааны…
– Ким чгэйдик билэрий?
– Чыычаахап ханнаный?
– Чыычаахап!
– Тргэнник!
Томмот тиийбитэ, кылгас маан байыаннай бараан сонноох, эргэ куобах бэргээтигэр сулустаах, аамсыйбыт нуучча киитэ турар эбит. Хаас илиитин курунан тгэр ыйаабыт. Байыаннай Томмоту уа илиитин бэргээтигэр даайан крстэ:
– Копылов. Красноармеец. Больницаттан, – диэтэ нууччалыы. – Кыыча Аргылованы крсхпн баарабын.
– Кини суох, – Томмот ботугураата.
– Ханнаный?
– Билбэппин.
– Бгн рэммитэ дуо?
– Суох. Кэлбэтэ.
– Бээээ?
– Эмиэ суоа.
– Тоо?
– Билбэппин.
– Тоо?
Томмот саата суох тбтн илгистэн эрэ кэбистэ.
– Кини эиги студенткаыт буолбат дуо? Уонна хайдах билбэккит? Баар, кини ыалдьан сытара буолуо. Км ктн сп. Оттон эиги билбэккит!
– Крээбит дииллэр…
– Ханна?
– рнэргэ…
– Ким ону крбтй?
– Билбэппин…
– Ким инньэ диир?
– Би… билбэппин…
– “Билбэппин!” Ишь ты! Ким да тугу да билбэт, ким да тугу да крбтх уонна сурах хоту “крээтэ” дииллэр! – снэ улахан Копылов бэйэтэ да иэдэйэн турар Томмоту сэмэлээн, мн ллээлээтэ. – Эн ким диэиний? Чычахов? Иит, Чычахов, эн сибилигин кини олорор дьиэтигэр бар. Тугун-ханныгын чопчутун бил. Уонна субу киээ бииэхэ, больницаа, кэлэ сырыт. Ыарыахтар ктэллэр. Ыалдьыбыт буоллаына, бииги доктор ыыттарыахпыт.
Томмот Кыыча олорор дьиэтигэр сылдьа илигэ. Кыыс хаан дааны кинини киирэ сырыт диэн ыырбат этэ уонна кинилэр бииргэ сылдьалларын дьиэлээхтэр крхтэрин баарбат курдуга. Аргыылап баай кыыын бэрт быстыбыт-ойдубут ыалга олохтооботоо чахчы, кэм бэйэтигэр дьрэлээх соус ыалы буллардаа диэн Томмот сэрэйэрэ. Оннук да быыылааа. Уол бу дьиэ хааайынын, сааран-иэрэн сэлибирээбит, илэ-сала кппт, арыы-сыа ньаларыйбыт Ыллам Ыстапааны, кэлэ-бара крр.
Томмот ииттэн олуурдаах кэлииккэни р тосуйда. С баайы саалаах ыт рэн баргыйар. рэ-рэ тлээтэин ахсын тимир сыап кылыргыыр. Кэнникинэн ыт дааны срээлдьии быыытыйда: тохтуу тэ-тэ маргыйда. Кэмниэ-кэнээс дьиэ клэтин аана тыааата.
– Кимий? –
– Аргыылаба баар дуо? – Томмот хардары ыйытыынан хардарда.
– Суох!
– Ханна барбытай?
Дьахтар атаын тыаа дьиэ диэки куучугураата.
– Ханнаный? – Томмот эккирэтэн хаыытаата.
Дьиэ клэтэ “хап” гына сабылынна.
Томмот сгн кэпсэппэттэриттэн кыыйда. Кэлииккэтин аанын олбуор титирэстиэр диэри тэбиэлээтэ.
– Кимиэхэ наадалааххыный? – Ыллам саата иилиннэ.
– Аргыылабаа.
– Аргыылаба суох дииллэр буолбат дуо? Хайдах кии тылын йдбт киигиний? – Ыллам иирдьэттэн кблээтэ.
– Ас!
Дьарыйар, кытаанах сааттан дьааххаммыта дуу, Ыллам кэлииккэ олуурун сыарытан, кыыл сирэйин быктарда:
– Бэйи эрэ, табаарыс… Эн хантан сылдьаын?
– Техникумтан… Учуутал техникумуттан…
Ыллам Ыстапаан мылаарыйбыт кыыл сирэйэ эмискэ хараара тэргэ дылы гынна.
– Тиэхиникиимтэн эрээригин тэбиэлиири итиччэ эрчимнээх дуо?
– Ыстапаан, крдбн, чахчытын эт: Кыыча ханнаный?
– Ханнатын айыы таара билэр, – Ыллам р чолох гынна.
– Хайдах? Ыалдьар дуо?!
– Айыым таарам, инньэ эрэ диэмэ, – Ыллам уоа сэмэлиирдии ырбайда. Онтон уолу ннээхтик быыччы крд. – Бэйи эрэ, бу эн кини туоунаыный, ксстэин дуу?..
– Ханнаный диибин дии!
– Ырыых-ыраах…
Ыллам, кл-элэк оосторун кистээбэккэ, борук-сорук халлаан диэки р хантайан мылаарыйан турда.
– Сымыйа!
Томмот дьиэлээх киини кыайан иирдьэ атыллаата.
– Тохтоо! Ханнык быраапкы…
Ыллам Ыстапаан, трллэ тээт, уолу тскэ кэппитэ олбуор ууоругар буола тстэ.
Кэлииккэ аана кскэ сабыллан лаыгыраата.
– Ас! Ас! – Томмот хатыылаах кэлииккэни тэбиэлээтэ.
– Кссгн мчч туппуккун… Хэ-хэ-хэ!.. – олбуор иигэр клэн алларастыыр саа иилиннэ.
Томмот абатыгар биир кэм кэлииккэ аанын тэбиэлээн лаырата турда.
Эмискэ бр саа ктр бэйэлээх ыт сыабын халыгыраппытынан ойон кэлэн, кэлииккээ ртэ ыстаалыы-ыстаалыы, рэн баргыытаата.
Уол кыыытыгар иккитэ-стэ тэбиэлээн баран киэр хаамта.
Томмот, дьиэтигэр таарыйбакка, быа балыыаа тиийдэ. Копылову ыыттарда.
– Аа-а, Чычахов, – диэн мичээрдээбитинэн кэллэ анарааыта. – Хайа?
– Суох быыылаах. Дьиэлээх хааайын барбыта диир.
Копылов мичээрдээбитэ мэлис гынна.
– Ханна барбыт?
– Чуолкайын билбэтим. Дьиэлээх кии “ырыых-ыраах” диир. Бука, дойдулаатаа. Илин. Аммаа.
– Хайдах? Онно бандиттар…
– Уонна ханна барыай?..
– Даа… Кини иллэрээ киээ манна дежурнайдаабыта ээ. Барар туунан тугу да саарбатаа. сс сарсын киээ эрдэ кэлиэм диэбитэ, – Копылов лр илиитинэн сэийэтин туппахтана турбахтаата. – Кыыча, мин санаабар, оннук кии буолбатах. чгэй кии. Манна что-то не так. Тоо кини онно барыаын сатаан санаабаппын. Чэ баыыба. Туох эмэ билиннэинэ, кэлэн этээр. Бииэннэрэ бары билиэхтэрин баараллар. Тугу да йдбппн.