Сіндбад вяртаецца
Шрифт:
Лейтэнант гучна прамовіў прывітальнае «салям алейкум» і спытаў, хто тут старшы караваншчык. Адзін з салдат стаў каля аўтафургона, дзе напагатове ляжалі карабіны, астатнія пайшлі паміж кучамі цюкоў.
— Але ж для такога каравана паклажы малавата, — падышоў да лейтэнанта брэтонец. Як і астатнія, хто правярае караван, ён без зброі, каб не выклікаць у бедуінаў залішняй варожасці. Толькі ў лейтэнанта кабура з пісталетам, але яна зашпілена.
— Мы людзі бедныя, — без ценю ўгодлівасці коратка адказвае на заўвагу брэтонца караванбашы і нават не глядзіць
— Куды накіроўваецца караван? — упарта дамагаецца свайго лейтэнант, а сам сочыць за дзеяннямі сваіх людзей: былі выпадкі, калі караваншчыкі нечакана пускалі ў ход зброю. — Калі не адкажаце, мы вас адвядзём на кантрольны пункт.
— Там мае родзічы, — махнуў заціснутым у кулаку пугаўём некуды ў прастору караванбашы, — ідзём да іх, на вяселле.
Ён тут жа ўладарна крыкнуў караваншчыкам, каб шчыльней ставілі цюкі паабапал палатак.
Лейтэнант зірнуў на гадзіннік: агляд каравана працягваецца больш як сорак мінут, а вынікаў няма. Яшчэ дваццаць мінут — і ўсё, рашае ён, бо вось-вось пачнецца завіруха. Хаця караван па-ранейшаму здаецца яму падазроным. Яшчэ дзесяць мінут…
— Камандзір! — самы малады з салдат, высокі сенегалец, нахіляецца да лейтэнанта. — Я, здаецца, знайшоў…— Сенегалец цяжка дыхае ад хуткай хады.
— Пайшлі.— Лейтэнант кладзе руку на кабуру. — Ты і ты — да машыны, зразумела? — гаворыць ён сваім людзям. — Ні на імгненне не выпускаць нас з поля зроку. Астатнія — за мной!
Селім таксама спалохаўся, калі моцная рука салдата рэзка адкінула джутавае пакрывала і ў вочы хлапчукам, распластаным на пяску, ударыла святло ліхтарыка. Толькі бедуін, што з кап'ём у руцэ ахоўваў пячору, спакойна працягваў стаяць ля ўвахода, замаскіраванага камянямі і сухім веццем тамарыска. Хлопчыкі ўсхапіліся і з енкам, збіваючы адзін аднаго з ног, кінуліся ў дальні кут пячоры.
Брэтонец порстка раскідаў цыноўкі і пустыя джутавыя мяхі з цюка, што знаходзіўся ля сцяны.
— Во дзе красуні! — усклікнуў ён, разглядаючы дзяўчынак, што гарнуліся адна да адной, бы птушаняты. Яны разам завішчалі.
Салдат са слядамі сонечнага рака на твары прысвіснуў і ў два крокі апынуўся ля другога замаскіраванага цыноўкамі цюка. Там аказаліся яшчэ меншыя дзяўчынкі. Калі іх вызвалілі, яны ад страху не маглі ні крычаць, ні скрануцца з месца.
— Зірніце, як іх трасе, — прамовіў салдат. — Ціп-ціп-ціп! Ну, чаго спалохаліся, малеча? Наце шакаладу.
— Вады ім трэба даць, а то яшчэ каторая памрэ ад страху, — сказаў брэтонец. — Гэй, сябар, задзіг, чуеш? — звярнуўся ён да бедуіна, які нёс ахову. — Прынясі ім вады.
Ахоўнік нават не паварушыўся, быццам нічога не чуў.
— Прывядзі сюды гэтага караванбашы, — загадаў брэтонцу лейтэнант. — Праход у пячору зрабіце шырэй, нічога не бачна.
— Ну і калекцыя, — заўважыў салдат са слядамі сонечнага рака на твары. — Каля двух дзесяткаў.
— Гэта яшчэ мала. — Лейтэнант узяў ліхтарык і сам агледзеў усе патаемныя вуглы пячоры. — Паглядзеў
— Там іх і перапрадаюць? — пацікавіўся салдат.
— Ды не, кажуць, на Аравійскім паўвостраве, ля Эр-Рыяда ці ў Джыддзе. А адтуль развозяць каторага куды.
— Добры, відаць, заробак, калі рызыкуюць гэтым займацца.
— Рызыка не большая, чым у звычайных кантрабандыстаў,— адказаў лейтэнант. — Патрульных атрадаў вельмі мала на такую прастору. Так што змагацца з гэтым перажыткам мінуўшчыны давядзецца доўга.
— Камандзір, — у пячору зазірнуў брэтонец, — караванбашы адмовіўся ісці. Што рабіць?
Лейтэнант моўчкі выбраўся з пячоры і расшпіліў кабуру з пісталетам. Вецер узмацніўся, і пясок сек па вачах.
— Адкуль у вас гэтыя дзеці? — спытаў лейтэнант у караванбашы на арабскай мове.
— Яны нашы, — прабурчаў караванбашы, пазіраючы міма лейтэнанта.
Брэтонец пераклаў астатнім салдатам словы старшага караваншчыка. Усе засмяяліся.
— Чаму ж вы тады іх так схавалі?
— Хутка пачнецца бура, — адказаў караванбашы па-ранейшаму раўнадушна. — Можа, самум. Толькі дурны не хаваецца, калі чуе блізкі подых шайтана пустыні. Вы таксама спяшайцеся дадому.
— Схавалі ад буры? — хмыкнуў лейтэнант. — А для чаго на некаторых дзецях ланцугі?
Караванбашы зірнуў на лейтэнанта, як на неразумнага падлетка.
— Цяпер многія дзеці не любяць працаваць, — растлумачыў ён і амаль на самыя вочы нацягнуў башлык. — Таму ўцякаюць на стаянках каравана ў пустыню. Яшчэ не разумеюць, што ў пясках іх чакае пагібель. Пустыня не шкадуе малых дурніц. Таму мы, калі заўважаем, што нехта з дзяцей збіраецца ўцячы, каб толькі не працаваць, ужываем ланцугі!
Гэта было вельмі працяглае для жыхара Сахары тлумачэнне, і караванбашы, скончыўшы апошнюю фразу, стаў пазіраць на лейтэнанта яшчэ больш паблажліва.
— Добра! — раззлаваўся ад гэтага позірку лейтэнант. — Паедзеш з намі на базу для праверкі.
Караванбашы нешта крыкнуў — і бедуіны, што знаходзіліся побач, усхапіліся, клацаючы затворамі карабінаў і ружжаў.
Але салдаты каля аўтафургончыка ўжо трымалі напагатове аўтаматы. Караванбашы зыркнуў на іх, нешта коратка сказаў сваім і паволі рушыў да машыны. Бедуіны раўнадушна, быццам нічога не здарылася, заняліся кожны сваёй ранейшай справай.
— Вазьмі палатку, чатыры чалавекі, зброю, тэрмас, — загадаў лейтэнант брэтонцу. — Чакайце мяне тут і будзьце напагатове.
— Ды не ўпершыню ж, — прабурчаў брэтонец, казыраючы.
Калі машына схавалася ў клубах пылу, салдаты перанеслі сваю амуніцыю да пячоры. Ніхто на іх не звяртаў ніякай увагі.
— Прыціхла — малышня, як птушаняты перад бурай, — заўважыў салдат-сенегалец.
— Дык яна хутка і наляціць, — упэўнена адказаў брэтонец і ссунуў кабуру з пісталетам на жывот. — Слухай, — звярнуўся да яго малады салдат, увесь рабы ад вяснушак, — няўжо сапраўды гэтым хлопчыкам зробяць потым аперацыі, каб яны сталі паслухмянымі?