Сакрэт Тунгускага метэарыта, Прыгоды шасцікласніка Максіма
Шрифт:
Што нас чакае наперадзе? Што?
Косця як адгадаў мае думкі. На запацелым шкле аўтобуса ён напісаў:
Я выцер ягоны пытальнік і вывеў па-іншаму:
— Што азначае «в» у квадраце? — не зразумеў Косця.
— Два выйгрышы. Твой і мой. Авечка і нутрыя. Косця моўчкі паціснуў мне руку.
Аўтобус спыніўся непадалёку ад рынку. Рынак гудзеў, як патрывожаны
__Дзе білеты прадаюць? — пытаюся ў Косці.
— А хто яго ведае. Мо там, а мо там, — Косця паказаў спачатку направа, а потым налева.
— А можа, там? — перадражніў я яго, падымаючы палец угору.
— Вы хочаце латарэйныя білеты купіць? — пачулася побач.
Мы азірнуліся. Дзяўчынка перад намі. У руках трымае прыгожа сплецены кош, паўнюткі агністых астраў. Твар у яе расчырванеўся, свеціцца радасцю.
— Бачыце, якую прыгажосць выйграла, — пахвалілася дзяўчынка.
— А яшчэ ёсць латарэі, не разабралі? — захваляваўся Косця.
Дзяўчынка засмяялася.
— Вам хопіць. Вунь да таго зялёнага павільёнчыка ідзіце. Бачыце?
Дзяўчынка яшчэ штосьці казала, але мы ўжо не слухалі яе. З усіх ног кінуліся да зялёнага павільёнчыка.
Каля павільёнчыка стаяла гаманкая чарга. Мы прымасціліся ззаду, пачалі прыслухоўвацца да гаворкі.
— Што ў цябе? — пыталіся ў кагосьці.
— Кілаграм яблыкаў выйграў!
— Забірай гарбуз, забірай, — чулася недзе за спінамі.
— Не занясу я яго. Вунь ён які вялікі! Не, не занясу, — аднекваўся жаночы голас.
— Забірай. Усю зіму будзеш семкі лушчыць.
— А цялё яшчэ не выйгралі? — усё турбавалася бабуля, што стаяла перад намі.
— Пра цялё пытаецца… Значыць, і авечкі ёсць, — шапнуў Косця.
— Не выйгралі цялё? — старалася перакрычаць гаманлівую грамаду бабуля.
— Павялі цялё! Лысенькае! — крыкнуў на ўсю моц нейкі хлапец.
Чарга закалацілася ад смеху.
— Трэба самой праверыць, — сказала бабуля і пасунулася ў натоўп.
Праз хвіліну яна вярнулася.
— Стаіць цялятка, стаіць… — задаволена прамовіла яна.
Нарэшце мы наблізіліся да павільёна. За прылаўкам стаяла маладая жанчына і прадавала латарэйныя білеты.
Косця падаў два рублі.
— Мне на ўсе.
Жанчына адлічыла чатыры білеты.
Трымай. Наступны. Не затрымлівайце чаргу. Наступным, які затрымліваў чаргу, быў я.
— Калі ласка, вазьміце. На ўсе… — падаў я жанчыне скамечаныя рублі.
— Трымай.
Мы адышліся ўбок.
Талерка, ты першы правярай.
— Боязна, — сказаў я.
— І мне боязна, — прызнаўся Косця. — Давай разам праверым.
— Давай, — пагадзіўся я.
Мы, спяшаючыся, разгарнулі білеты, скручаныя ў некалькі столак.
— Клінковы сыр… —
— І ў мяне клінковы сыр…
Стаіўшы дыханне, зноў раскручваем білеты.
— Клінковы сыр! — усклікваю ў роспачы.
— Клінковы сыр, — збянтэжана мармыча Косця. — Ну й парадачкі ў іх! Мабыць, задумалі абкарміць клінковымі сырамі.
— Мабыць, — пагадзіўся я з ім. — Цяпер ты адзін правярай, а я пачакаю.
Косця асцярожна, быццам баючыся, каб не ўзарваўся, разгортвае латарэйны білет.
— А-а… — нарэшце вымаўляе, заікаючыся.
— Авечка? — аж падскочыў я.
— Не-а.
— Андатра?
Я ад хвалявання андатру з нутрыяй пераблытаў.
— Авёс. Кілаграм аўса. Косця нечакана зарагатаў.
— Ха-ха-ха… Кілаграм аўса! Ха-ха-ха… Талерка, ты свой правярай.
Спяшаючыся, я ледзь не разарваў білет і таксама гучна засмяяўся:
— «Гк» у мяне…
— Што? — не зразумеў Косця.
— Галоўка капусты.
На апошні білет Косця выйграў кілаграм яблыкаў, а я… сноп жыта.
— Што будзем рабіць? — пытаюся я ў Косці.
— Па выйгрышы пойдзем.
Пайшлі мы да наступнага павільёна, а там дзядзька даў нам чатыры клінковыя сыры, кілаграм аўса, качан капусты, кілаграм яблыкаў… і сноп жыта. Клінковыя сыры, авёс, капусту і яблыкі мы паклалі ў мяшок, а сноп жыта я каля прылаўка паставіў.
— Цяпер куды? — запытаў Косця. — Мо песні паслухаем? Чуеш, недзе спяваюць.
— Табе з мяшком можна ісці. А куды я свой сноп падзену? З ім не пралезем у натоўпе.
— Трэба было раней на рынак выбірацца, — прагаварыў Косця. — Усё лепшае без нас выйгралі. Надалей навука нам будзе.
Век жыві — век вучыся!..
І чорная хмара белым воблакам павернецца
Нарэшце мы выбраліся за горад. Замучыў мяне гэты сноп жыта. Пакуль з горада выйшлі, я яго і аберуч перад сабою трымаў, і на плячо клаў, і нават на галаву — адным словам, замучыўся. Увесь потам абліўся.
— Костачка, кіну я яго, — сказаў я ўжо за горадам, калі прыпыніліся адпачыць.
— А не шкада? — запярэчыў Косця. — Памятаеш, як мы ўлетку за камбайнам каласкі збіралі?
Чаму не памятаю! Канешне, памятаю, як гарачынёй хадзілі па ржышчы, як пасля палуднавалі ў цяньку разам з камбайнерамі (калгасная кухарка налівала нам наварысты суп нараўне з усімі). Каб не памятаў, то гэты сноп, напэўна, яшчэ ў горадзе кінуў бы.
Я глянуў на важкі сноп і ў адчаі прамовіў:
— Шэсць кіламетраў несці! Не данясу…
— А калі сноп вяроўкай абвязаць? — прапанаваў Косця. — У цябе вяроўка ў кішэні ляжыць. З вяроўкай лягчэй. Можна і за плечы закінуць.
Дастаў я з кішэні шнур, сказаў: