Сарман алты та?ба кітабы
Шрифт:
– Ерлан, олар – стемділер, олар – за мір срушілер, оларды аны блек; шыан тектері блек, сондытан олар за мір среді, ал біз… ал біз ондай емеспіз, оны стіне таа Тарын келісімен адамдарды мірі тбегейлі згерді жне жасы жаына арай, Тран хандыы брын-соды болмаан глдену шаында; ешандай соыс жо, ылмыс аз, олар діл жне дана, сондытан оларды за мырын азбалауды да керегі жо, зі де білесі бл рекеті лімге те екенін.
Ал ауруа келер болса, азір одан андай да бір ауіп тніп траны шамалы. Тарын хан оны да алдын алуда, ол дер кезінде дрігерлер мен сарбаздарды жіберіп, барлы сбилерді
– Барлыы алыпты туде дейсі бе? Жо барлыы алыпты емес, сен тек кз алдыда болып жатан дниелерді кріп трсы, мені ойымша ханны адамдарды арасына дрігерлерді жіберіп, елде туылып жатан балаларды баылауда стап отыр жне мны себебі ол ерекше бір сбиді іздеп отырандай крінеді.
– Не… Не сандыратап кетті? Сені ойыша ол ауруды зі таратты деп ойласы ба?
– И!
– Мны енді шектен шыушылы! – деп ол рейлене сйледі. – Бл сзіді менен баса ешкім естімей-а ойсын, сен жаында ке атанасы одан да уаытыды Слуа арна… – деп ол тотап алды да, Ерлана мият кз тастады. – Досым, сен осы ойыды тастаса айтеді, ? Бл ауіпті, азбалап айтесі, мен саан аншама уаыттан бері айтып келе жатырмын, бізге мны білуге тиым салынан, – деп Батыра орнынан трды.
– Неліктен мені тотаты келеді? Мен жай ана оларды за міріні сырын білгім келеді, – деді оан Ерлан.
Батыра аырын жріп, ашы тран терезелерді біріне барды, ол сырта кз тастап, таза ауамен тере тыныс алды. Аспан ашы, жлдыздар аспана шашылан алмастай жары. Сарайды жанында скен алып теректер аырын соан желден жайалып, баяу ана ары-бері теселіп тр.
– …Жаа ана айтанымдай, бл ліммен те ылмыс, сен мені бауырымдай болып кеткенсі, сондытан сені барынша аыматытан сатаым келеді, ала Слтаны сен жайлы о кзараста, ал оны бірінші олбасшысы Дат… – деп ол кішкене кідірді, – зі де білесі, Дат саан тісін айрап жр, ит етсе болды, ол саан олындаы бар билігін салып, за рсат еткен е ата жазаны олдануа дайын. Сені билеушілер туралы теріс ойда екеніді білсе, ол мны барынша пайдаланады, тіпті мен сені оны олынан аман алып ала алмаймын, оны стіне сарбаздарды жартысынан кбі оан баынады, – деді ол.
– Біра сен одан кейінгі скербасысы, сондытан мен еш орыпаймын, – деп ол клімсіреді. – Білесі бе, досым? Біз бір лкен лемде мір среміз, онда зерттелмеген кптеген дниелер бар, сол лемні бір кішкентай ткпірінде тыылып, мірімді той-думанмен; кіл ктерумен ткізу мен шін аыматы, маан наыз лззат сыйлайтын – ол осы лемні пияларын ашу жне мені айналамда болып жатан дниелер мені бейжай алдырмайды, оны стіне оларды за мыры маан те ызы, оларды не жасырып жргендерін білгім келеді, – деді Ерлан Батыраа арап.
– Осы лемні пиялары! Сен зі не ойлайсы, таым бар. – И, білемін саан зерттеген найды, біра тінемін, баса дниені зерттеші, оларды жайына ой! Аыры жаман аяталуы ммкін.
– Жарайды оны оя берші, мені брібір ешкім тыдамайды, – деді де Ерлан орындыына ыайлана отырып, – саан бір тінішім болып тр, – деді ол.
– андай тініш? Егер ол Батыс ормана атысты болса,
– И… Батыс ормана байланысты, біра… сен мені тыдау керексі, – деді Ерлан оан аырын дауыспен.
– Тыдауым керек пе? Сен мені тыдау керексі, Ерлан, – деп ол дауысын ктере сйледі. – Екі ай брын онда не боланы есінен шыып кетті ме? лгі жабайы аны сені ажал штыра жаздааны, мен сені ре аман алып алдым, ондай жадай таы да айталананын аламаймын, зі де білесі, Батыс орман ауіпті жануарлара толы, – деп ол Ерлана брылды. – Ерлан, жаында сен ке атанасы, сені ауіпті дниелермен айналысып, баланы кесіз скенін аламаймын.
– Біра мені онда не кргенімді білмейсі ой.
– Сен онда бардым деп маан айтпа, мен сенен тініп едім ой онда бармауды, сен кішкентай бала сиятысы, егер бл детіді оймаса, бір кні орманны ішіндегі жабайы жануар тбіе жетеді, егер сонда мерт болса, есіде сата – мен ол шін кінбеймін… Неге сені ауіпті дниелерге тарта береді?!
– Тыдашы, мен онда баран кезде адам крдім жне ол орманны ішіне ашып кетті.
– Адам! Батыс орманда ма? Тран хандыындаы е ауіпті ормана бас сатын адам табыла оймас, рине сені есепке алмаанда!
– Мені тыдашы бле бермей.
– Жарайды.
– Мен онда адам крдім, біра ол адам емес.
– алайша? – деді ол мадайын тыржита.
– И, біртрлі естіледі, біра ол адама араанда екі есе лкен болды, оны адаусызда байап алдым, біра толы арап лгерген жопын, мені крісімен ааштарды арасына жасырынып ашып кетті.
– Ммкін ол жануар шыар, – деді Батыра.
– Жо, мен оны денесін аны крдім – адам сияты тік трды, біра те лкен.
– Сенімдісі бе?
– И.
– Сонымен маан не демексі? – деді Батыра.
– Біз сонда барып, сен маан оны не екенін анытауа кмектесесі, – деді Ерлан. Батыра тере дем алып, крсіне айта шыарды:
– Сен ештееден саба алмайды екенсі, – деп оан арады, – Ерлан білесіой ондаы жануарларды басым кпшілігіне бізді ару сер етпейді – оларды алы терісінен тіпті е ткір деген ылыштарда пайдасыз, неге сені сонда тарта береді?
– Сол шін мен ару жасадым, онымен бірге бізге ешандай ауіп тнебейді.
– ару?
– Соымнан ер, саан крсеткенім абзал болар, – деп Ерлан орнынан трып, стелдегі шамды алды да, Батыра мен бірге кітапханадан шыты.
– Сені ойлап таппайтыны жо, жарайды крейік не екенін, – деп Батыра Ерланны соынан ерді.
Екеуі кітапханадан шыты да, зын длізбен жре, оа брылып, сарайдан шыты, алып абырамен оршалан сарайды айнала, оны артына барды. Арт жаында абыраларды брышында орналасан кішігірім имарата келді. Кірпіштермен рілген, лкен есік-терезесі бар, біра жасылап жабылан имаратты есігін Ерлан алтасынан кілтін алып ашып, ішке кірді де, рал-саймандары шашылан стелге шамды ойып, абырада ілулі тран лкен шамшыраты жаты, оны сулесі бкіл блмені зіні жарыымен айын етті.