Сарман алты та?ба кітабы

Сырманов Алпамыс

Батыра айналасына кз жгірте:

– Мына орынды ретке келтіру керек деп ойламайсы ба? – деді ол Ерлана кз ырын тастай.

Онда ртрлі темір ралдар шашылып жатты, тіпті Батыра байаусызда ауыр темір заттарды біріне аяын соып алды.

– Жо, барылыы рет-ретімен тр емес пе? – деді Ерлан жымия. – Ал міне, бізді слуымыз, – деп блмені ортасында ара матамен жабылан лкен затты жанына келіп, оны бетінен матаны жлып алды.

– Бл не? – деді Батыра лгі зата жаындай.

– Бл – Тазарлы зебірек.

– Тазарлы

зебірек? Онымен не істемексі жне неге Тазарлы зебірек?

– Себебі мен оны Тазар аласынан келінген темірден жасадым, зі де білесі, онда е керемет темірлерді ндіреді.

– Сен мынаны толытай зі жасады ба? – деді Батыра зебіректі айнала жріп. – Оны алай пайдаланасы, ол лкен, ткір, брыштары да жо, зі домала екен, мына лкен тесік не шін?

– Оны мен саан ормана баран кезде крсетемін жне оны пайдалану шін ешандай ткір брышты ажет етпейді, сендерді ылыштары сияты оны ары-бері сермеп те уре болмайсы, ал енді саан тінішім, осыны аладан алып шыуа кмектес, сен аладаы Даттан кейінгі скербасысы, сені аладан шыарда ешкім тексермес, – деді Ерлан иегін сипай.

– Жетпегені осы еді, – деп Батыра басын шайады, – сені тотату мені олымнан келмейтін сияты, зіні арыс атыр сратарыа жауап таппай, сен тынышталмайсы; мен саан тек бір келесіздікке рынып алмас шін кмектесемін, біра тек мен айтан кні барамыз, сені мына аруыны алай жмыс істейтіні маан ызы болып тр.

– Жарайды, оан дейін мынаны бітпеген бір-екі жерін жасауым ажет, біра тым за кттірме, білесі ой мені кткенді натпайтынымды.

– Жарайды, жарайды, олым босай салысымен саан келемін, ал енді афу етсе, мен айтайын, – деп ол шеберханадан шыты да, тотап: – А, айтамын деп мытып кетіппін, бл жолы зімен бірге з сарбаздарыды алып жр, мен саан зімдікін бермеймін – онсыз да ткен жолы екеуі сені артыды жабамыз деп жараат алды, сосын Дата баса сылтау айтуа тура келді, – деді ол.

– И, и, – деді Ерлан зебіректі бетін айта жауып жатып, оны кз алдына крген тсі елестеді: сарбаздарды бір-біріне жгіріп, бірін-бірі аяусыз лтіргені, тіпті оларды айайлаан дауыстары, жарылысты ні оны басында жаыра естілгендей, зебірекке арап: «Тсімдегі осыны дыбысы емес пе?» деп зінен срады, «біра бізді хандыта мы жылдан аса уаыт соыс болан жо, жай ана кездейсоты шыар, мен мны адамдара арсы пайдаланбаймын деп ойлаймын, ммкін бл жайлы баса біреулер біліп, оны рлап кетсе, алайда хандыта ондай іс-рекетке баратын адам табылмас» деп ол зін жбатты, біра ол зін не ктіп транын білген жо жне барлыы ая асты згереді деп кмнданан емес.

Сарайды айнала оршаан оранны жабы тран апаларыны алдына келген Батыраны арауылда еселері тсіп, салпайып тран сарбаздар, оны кре салып, тік трып, олдарындаы найзаларын берік стады. Оларды іс-рекетін байаан Батыра:

– Еркін тра берідер, жігіттер, – деп олара клімсіреді. Батыра мінезі жаынан те керемет жан, тек керек кезінде зіні аталдыы мен айсарлыын крсеткенді жн санайды. Оны артынан Ерлан да шеберханасыны есігін кілттеп келді. ара аспанда сан мыдаан жлдыздара арап, кешті салын ауасымен

тыныстап тран Батыраа:

– Мен сені жлдыздара арап тамсанады деп ойламаппын, – деді Ерлан оны арасынан аа.

– Мндай кереметті кріп, тек аыма ана тамсанбас, – деді ол аспаннан кз алмай. – Сен неге кзет ойып ойансы? Сені сарайыа біреу бас сады деп ойлайсы ба? – деді Батыра.

– Білесі ой мені хана сенбейтінімді, – деп ол досына арады. Батыра оан кішкене нсіз кз тастап:

– Жарайды, Слу алай? Денсаулыы жасы ма? – деді ол.

– И, барлыы дрыс, денсаулыы да жасы, тек… – деп Ерлан кішкене кідірді де, – тек оан арап жрген дрігерлер маан намайды.

– Дрігерлерге не болыпты? Не шін олар саан намайды?

– алай тсіндірсем болады: олар адам боланымен, сйлескен кезде дды уыршапен сйлескендей боламын, оны стіне оларды бірнеше рет млде баса тілде сйлегендерін крдім, – деді Ерлан.

– Саан солай крінген шыар, – деп ол Ерланны иыынан аты, ал Ерлан бірдее айтпа болып еді: – Сонымен, Слуды босануына анша уаыт алды? – деп Батыра Ерланны нгімесін брып жіберді.

– Наты білмеймін, біра бір айа жетпейді.

– Сонымен, мені данышпан досым, ке атануыа аз алды де, – деді Батыра оан жымия.

– И, – деп Ерлан аспана арап тере дем алды да, тынысын кішкене стап, айта шыарды, осы стте аспандаы жлдыздар жылт етіп жоалды да, айта пайда болды. Оны тбесінен алып бірдее шып ткендей крінді, Ерлан селт етіп:

– Мынау не таы? – деді ол аспандаы ап-ара клекеге саусаын соза. Батыра кішкене кідіріп.

– Аа, сен лгіні айтасы ба? Ол жай ана алып бркіт ой, сен оны брын-соды крмегенсі бе? – деді Батыра.

– Кргенмін, біра оларды тнде шатынын білмеппін.

– Олар аланы тбесінен те сирек шады, кейде аланы айналасындаы шаруашылытара да шабуыл жасайды, бізді бір-а міндетіміз – халыты осы сияты ауіпті жыртыштардан орау, йтпегенде бізге баса жмыс табылмас еді, – деп Ерлана айта арай, – азір одан оруды ажеті жо, олар тнде ешкімге тиіспейді, ал енді афу етсе мен айтайын, бір-екі бітпеген шаруам бар…

– Батыраны атын алып келідер, – деп Ерлан сарбаздарына бйры берді де, оан арап: – Біз елде не болып жатанын білмейміз, шынымды айтсам мен кімге сенерімді білмеймін, – деді Ерлан, оны жзінен уайымдап траны байалды. – Сондытан абай бол, уаыты келгенде мен саан… – деп ол сзіні жартысынан тотады.

– Не уаыты келгенде? Сен маан бірдее айты келіп тр ма?

– Жо, азір емес, – деді ол.

– Брі жасы, уайымдама, – деп Батыра оны иыына олын ойды.

Сарбаз кп ктірмей жылыны алып келді, жлынып тран тлпара Батыра секіріп мінді, оларды алдында сарайды биік апалары ауыр ашылды да, Батыра мен Ерлан бір-бірімен ол алыса оштасты. Ерлан Батыраны шыарып салан со тікелей зіні кітапханасына жол тартты, жол бойы ол аырын жріп, тсінде кргенін айта есіне алды.