Сэрца на далоні
Шрифт:
Вось як ён спакойна нейтралізаваў выкрык дзяўчыны:
— Мяшчанкі. Адкуль выплывае столькі дрэні?
«Але навошта ты водзішся з гэтай дрэнню?» Тарас ішоў злосны і зацікаўлены.
Селі за столік каля акна. На першым пуці стаяў дальні цягнік. На пероне — бегатня, крыкі. Каля буфетаў тоўпіліся пасажыры. А сталы пустыя.
Славік грэбліва змахнуў крошкі, завярнуў рог запэцканага абруса.
— Думаеш, тут можна культурна паабедаць? Шыш.
Тут, у рэстаране, ён пераўтварыўся: стаў сур'ёзны і паважны. Кіўком пальца
— Пачнём, Валя…
Дзяўчына, выцягнуўшы кніжачку і агрызак карандаша, перасмыкнулася:.
— Усім вам сніцца Валя.
— Ах, Марынка? Прабач, Марына. — Усмешка і тут жа суровасць. — Пачнём, Марына, з таго, што… заменім абрус! Што гэта за ануча? Сорам. Рэстаран называецца. Май на ўвазе, гэта — Тарас Ганчароў.
Дзяўчына глянула на Тараса і паслухмяна пачала збіраць са стала келіхі і шклянкі. Тараса абурыў тон, якім Славік размаўляў з ёй. «Скажы, калі ласка, які Сціва Аблонскі! А пры чым тут маё імя? Не, не таму, што галодны, цягнуў ты ў рэстаран. Парысавацца захацеў. Здзівіць мяне. Хлапчук».
Калі дзяўчына пабегла па чысты абрус, ён сказаў узлавана:
— Слухай. Калі ты будзеш вось так, я пайду. Не люблю гэтых рэстаранных конікаў.
— А што? — здавалася, зусім шчыра здзівіўся Славік. — Няхай думае, што ты чэмпіён. Яны любяць чэмпіёнаў. Лепш абслужыць.
Ён вывучаў меню. Моршчыўся, круціў галавой.
— Адна свініна ды рыбныя кансервы.
— А табе вустрыц захацелася?
Славік зразумеў іронію, і яму не спадабалася яна. Бліснуў вачамі.
— Хаця б чалавечага мяса. — І засмяяўся са свайго недарэчнага жарту. — Вустрыцы! Гурка свежага няма. А на рынку іх поўна ўжо.
— На рынку ёсць, — згадзіўся Тарас. — Я вось вязу.
— Сур'ёзна? Кладзі на стол. А то Яраш плюс Шыковічы ўсё з'ядуць. Калгасам жывуць. І апетыт у іх там…
— Няёмка.
— Усё ёмка. Давай сюды!
Ён сапраўды гіпнатызаваў сваёй здзіўляючай незалежнасцю. Ён амаль загадваў. Тарас у душы пратэставаў, але падпарадкаваўся. Развязаў мяшок і падаў паўдзесятка маладзенькіх зялёных гурочкаў.
Славік перадаў іх афіцыянтцы, якая засцяліла чысты абрус, паставіла чаркі, з усмешкай слухаючы іх размову.
— Марына! Памыць. Але не рэзаць. А то кухар палавіну сажрэ. Цэленькія. Аздобіць цыбулькай. Асобна смятану. Колькі? Шклянку смятаны. Дырэктару скажы: няхай пасыпле галаву попелам. Ад ганьбы, што наведвальнікі прыходзяць са сваімі гуркамі. Вось так, — зняважлівым рухам ён шыбнуў на акно меню, як непатрэбную рэч. — Адбіўныя.
— Колькі?
— Дзесяць. Восем з'ясі сама, — ён жартаваў груба, панура, без усмешкі, і гэта таксама абурала Тараса. — Каньяку трыста.
— Толькі па сто.
— Толькі? А ты зрабі па трыста. Вады далі. І закон не парушаны. І мы задаволены.
Афіцыянтка
Паводзіны Славіка і абуралі, і забаўлялі.
«Аблонскі! Далібог жа. Вось тып. Хаця б спытаў, ці ёсць у мяне грошы на каньяк».
— Ты чуў? Толькі па сто.
— Правільна. Трэба змагацца…
— З чым? Кінь. Усё гэта ханжаства дзядзькоў, якія п'юць дома.
— Ну, ведаеш, дай волю такім, як ты… Наліжуцца.
— Наліжуся. Бо не выхавана культура піцця. У Парыжы дзесяць тысяч кафэ — і п'яных няма.
— Хто табе сказаў?
— Чытаў. А ў нас тры рэстараны. А налізваюцца штовечар.
«Ах, вось дзе тваё нутро вылазіць. Рэстаранаў мала. У Парыж табе хочацца», — з пагардай падумаў Тарас, але з-за далікатнасці сказаў больш мякка:
— Хто налізваецца? Хто за бацькавы грошы п'е. А калі чалавек мазалём зарабляе… Я не бачыў сярод рабочага класа…
— Кінь. — Вочы Славіка непрыгожа і злосна звузіліся, ён натапырыўся і стаў падобны на маленькага драпежніка са сваімі каротка падстрыжанымі, непакорлівымі валасамі. — І потым не рабі хоць ты гэтага ідыёцкага дзялення: ты — клас, а я — не клас. А я хто? Я таксама зарабляю свае пяцьдзесят шэсць рублёў. І адрозніваюся ад цябе адным… Табе ўсё падабаецца, ты ўсім задаволены… А я крытыкую ўсё…
— Вось іменна, усё.
— Не лаві на слове. Гагарын паляцеў — я на галаве хадзіў на студыі. Ад захаплення. Крытыкую тое, што не падабаецца мне.
— Дрэннае і я крытыкую. Толькі не ў рэстаранах.
— А дзе? На сходзе? Не люблю сходаў.
Тарас адкінуў далікатнасць, спытаў з'едліва:
— А што ты любіш, парыжскія кафэ?
Славік, разявіўшы рот, змоўк. Паглядзеў на Тараса так, быццам убачыў упершыню.
— Ты ведаеш, што за такія словы б'юць па мордзе?
— Заела?
— Але чорт з табой. Слухай крамольныя думкі далей. Не люблю, калі атлусцелыя дзядзькі пачынаюць мяне вучыць…
Тараса пачала раздражняць Славікава прэтэнзія на глыбакадумнасць і разважлівасць. Ён адчуваў, што гэта нават не перакананні, а проста так — модная гульня. Эклектычны набор чужых думак. Тарасу не хацелася тут, у рэстаране, пачынаць сур'ёзную спрэчку, і ён стрымліваў сябе. Але тое, што сказаў Славік пра настаўнікаў, яго проста-такі ўзарвала.
— Хто гэта «атлусцелыя дзядзькі»? Бацька твой, Яраш атлусцелы?.. Майго бацьку фашысты павесілі. Ён таксама не прыдатны табе ў настаўнікі? Ты…
Тарас гаварыў горача, усхвалявана, хоць і не на поўны голас. Але словы яго, відаць, пачулі многія. На іх пачалі звяртаць увагу. Першы гэта прыкмеціў Славік. Азірнуўся насцярожана, прашаптаў добразычліва:
— Цішэй.
Тарас схамянуўся.
Па радыё абвясцілі, што да адыходу хуткага цягніка «Кіеў — Ленінград» засталася адна хвіліна. Пасажыры паспешліва пакідалі залу рэстарана. На пероне жаночы голас прасіў: «Бора, пішы! Кожны дзень пішы!» Другі, мужчынскі: «Мама, пацалуй Аньку за мяне!»