Залатая дзіда
Шрифт:
— Тут і ахова не патрэбна. Міны будуць ахоўваць. Лепшых ахоўнікаў не знойдзеш, — паціраючы рукі, прагаварыў Санча.
— Чаму вы мяне тут пакінулі? — запытаў у яго Лінкан.
— І табе туды хочацца?
— Дзе мой народ, там і я, — сказаў Лінкан.
— Не. Ты пабудзеш з намі. Мне хочацца з табою пагаварыць. Ні разу ж не даводзілася размаўляць з правадыром.
Мяне, Алесю, Максіма і Лінкана бандыты прывялі ў хаціну, якая стаяла воддаль ад тых, замініраваных. У хаціне ляжалі два вялікія квадратныя камяні, вакол якіх стаялі тоўстыя драўляныя калоды. "Гэта
Нагадалася, як расказваў нам Анту, што мапучэ вечарамі пяклі ў ачагу ляпёшкі, загарнуўшы іх вуглямі. Пакуль ляпёшкі пякліся, старэйшыя, сеўшы на калоды, расказвалі казкі, успаміналі пра сваіх родзічаў, пра сваіх герояў. Малодшыя слухалі іх уважліва, каб не прапусціць ні слова.
У куце, заўважыў я, стаялі пасудзіны з насеннем, з вадою, з ядою. Іх было шмат. Гуагі — пустацелыя пасудзіны з незвычайна цвёрдай кары, падобныя на кабачок, і тонкія драўляныя талеркі, і дунгі — падобныя на вядро для вады, і канчэа — карыта з ручкай, у якое звычайна кладуць пясок, каб падсмажыць манга, і ступы, у якіх расціраюць перац. Каля адной сцяны быў ткацкі станок. Такія станкі ў нас называюць кроснамі. Драўляная прамавугольная рама ткацкага станка па вуглах была замацавана жанкілем. Два яе больш доўгія бакі ўпіраліся ў падлогу і столь хаціны. На паліцах месціліся конусападобныя гліняныя збаны, талеркі, бутылі з ручкамі. Асобна стаялі дзве незвычайныя фігуркі: фігурка вадзянога змея і фігурка гарбуна з чашай на галаве.
— Бачыш фігурку гарбуна? — шапнула мне Алеся. — Гэта сімвал бога агню.
— А што сімвалізуе фігурка вадзянога змея? — запытаў я. На самым відным месцы была статуэтка дзвюхгаловай багіні. На галаве ў багіні — упрыгожанне, падобнае на карону, замест рота — гліняная палоска, а замест вачэй — гліняныя шарыкі.
На сцяне вісела скручанае ласо. Такое ласо, зробленае са скуры, як я чуў, дасягала пятнаццаці метраў. Побач вісеў лук. Анту нам расказваў, што з лука мапучэ страляюць на сто дваццаць метраў, што стрэлы копцяць, каб надаць ім цвёрдасць і трываласць, а калчан са стрэламі — вузкую карзінку з конскага воласу — носяць на спіне.
— Вунь макана — паліца, — тыцнуў рукою Максім, паказваючы на дубінку, вузкую на адным канцы і патоўшчаную на другім.
— Чаго пасталі? Сядайце, — прамовіў Санча.
Лінкан прымасціўся ў куце, на шкурах гуанака, бандыты, як гаспадары, селі на калоды каля ачага, а я, Максім і Алеся прыселі на ложку, каля якога ўзвышаліся тры гліняныя пасудзіны, падобныя на вялізныя бочкі.
Алеся нечакана ўсхліпнула.
— Чаго ты? — пацікавіўся Максім.
Алеся, размазваючы па шчаках слёзы, прагаварыла:
— Дзядзьку Анту шкада.
— Не раві,— зыркнуў на яе Піучэн.
— Даскакаўся твой Анту, — сказаў Кайф.
— Вы… Вы… — прамовіла Алеся.
— Хто мы? — падаўся наперад Чон-чон.
— Кракадзілы вы, — нечакана прагаварыла Алеся. Я думаў, што бандыты ўзлуюцца, а яны зарагаталі. Лінкан падаў голас:
— Хто вам даў права судзіць іншых? Вы не заслужылі. Санча стукнуў рабром далоні па прыкладзе аўтамата:
— Ён даў нам права.
— З гэтым правам вам доўга не
— Індзеец з нас збыткуе! — ускочыў Піучэн. Металіст вытрашчыў вочы:
— Я яго застрэлю!
— Не, — сказаў Санча. — Мы зробім па-іншаму. Выводзьце яго з хаціны, а там убачыце.
Піучэн кіўнуў на нас:
— А гэтых?
— Няхай тут сядзяць. Калі высунуцца, страляй без папярэджання.
— Усіх перастраляю, — сказаў Піучэн і звярнуўся да Лінкана: — Уставай, індзеец.
Лінкан устаў. Бандыты вывелі яго з хаціны.
З пасудзіны ў… джунглі
Не чакалі мы, што так павернецца.
— Яны хутка вернуцца? — запытала Алеся.
— Хто ведае, — нявесела сказаў я.
— Паспрабуем уцячы?
— Заблудзімся ў джунглях, — сказаў Максім. Алеся сціснула рукі ў кулачкі:
— Лепей у джунглях блукаць, чым сядзець з бандытамі.
— Максім, навошта нам лезці ў джунглі? — кажу. — Каля берага стаіць плыт. Сядзем і паплывем па рацэ.
— А куды заплывем? — прагаварыў Максім.
— Куды-небудзь заплывем, — кажу яму. — Мажліва, людзей на рацэ сустрэнем ці якое-небудзь паселішча ўбачым. Людзі заўжды каля ракі селяцца.
— Правільна разважаеш, — пахваліў мяне Максім. — Але як з хаціны выбрацца?
— Паглядзі, дзе бандыты, — папрасіла яго Алеся.
Максім выглянуў з хаціны, і адразу ж прагрымела аўтаматная чарга. Кулі ўзбілі пыл каля самых дзвярэй. Максім, охнуўшы, зваліўся пры сцяне. Мы з Алесяй кінуліся да яго.
— Максім, цябе не паранілі? — усклікнула Алеся.
У Максіма белы-белы твар. Ляжыць нерухома, не адзываецца. Я страсянуў яго:
— Максім!
— Што? — ледзь чутна прамовіў ён. Потым паціху прыўзняўся, патрос галавою і здзіўлена сказаў:
— Не застрэліў? А мне думалася, што ён мяне забіў. Выходзіць, за намі сочыць Піучэн, не спускае вачэй з хаціны. Няма як выбрацца.
— Максім, а ты не заўважыў, дзе Лінкан? — спытала Алеся.
— Яго бандыты да рытуальнага слупа прывязалі. Вось што прыдумаў Санча! Прывязалі Лінкана да слупа, каб той пёкся на сонцы. Спадзяюцца, што не вытрымае, скажа, дзе залатая дзіда. Цяпер з яго здзекуюцца, а пасля возьмуцца і за нас. Як жа ўцячы адгэтуль? Няўжо мы не выратуемся? Я зірнуў на тры вялізныя пасудзіны, падобныя на бочкі, якія стаялі каля ложка, і ўсклікнуў:
— Мы выратуемся!
— Як? — запытаў Максім.
Я тыцнуў пальцам на пасудзіны:
— Туды схаваемся.
Алеся шырока раскрыла вочы:
— А калі знойдуць?
— Трэба рызыкнуць, — кажу. — Залезем і шкурамі гуанака накрыемся. Бачыце, колькі іх на ложку ляжыць?
— Хаваемся, — сказала Алеся і залезла ў пасудзіну.
Максім узяў шкуру і накрыў ёю Алесю. Мы з ім пераглянуліся і таксама залезлі ў пасудзіны. Толькі я паспеў прысесці, падціснуць ногі, як на двары пачуліся крокі і ў хаціну ўваліліся бандыты.