Евангелле ад Мамы

Барадулін Рыгор

Яно

Яно пачаткам маім было. І першым слова мяне сустрэла. Я рос і старэў, А яно не старэла, Было высокім яго чало. Я траціў і набываў сяброў, Былі са мною мае анёлы. Але зрабіўся як вецер голы, Знізеў з вадой забытлівай роў, Дзе я намацваў на броды дно. І зразумеў, Што адно магчыма — Са словамі ціха сустрэцца вачыма, Чакаць, Што на ростань мне скажа яно.

Тры цені

У лёгкім змроку, як у сне, Іду з гарачым цемем. Два цені

ўперадзе мяне. І сам я трэцім ценем. Як ад забытых хутароў, Ад ліхтароў трымценне. Маё За трох павадыроў Трымаецца знікненне…

Думаецца

Думаецца, што й ваўку сярмяжка Знелюбела ў шэрым жыцці. Выйсці з сябе не цяжка, Цяжка ў сябе ўвайсці, Каб потым сярод лам’я Сваё распазнаць імя…

* * * З адной і той жа прыгнечанай гліны…

З адной і той жа прыгнечанай гліны Маўкліва сціснутыя цагліны Узносяць бажніцу, Трымаюць турму. І не цагліны таму віною, Што спеў і праклёны За іхняй спіною. Не ў іх пытацца трэба — Чаму?

Пазыка

Час пазыку вяртае Са скідкай на страх, А каму аддае, Сам пра гэта не ведае. Залатою манеткай Хадзіла жыццё па руках, І манетка рабілася Медная.

Багіня

А мама багіняй была. Куліна — Багіня кухні. Устаючы да святла, Багоўнічала ля катла, Каб з голаду мы не пухлі. Мы — гэта я, певень, кот, Карова, парсюк ды казкі. Вітаючы сонца ўсход, Мы дбалі пра свой жывот, Чакалі ад мамы папаскі. На кут дакульгваў услон, У сенцах мерзлі кадушкі. Булён быў слязьмі бялён. На жар клаў далоні клён. Грэў жарт ад пяра жар-птушкі. Працавітая, што вада, Не ведала мама ні ўседу, ні ўлогу. Хоць першы паспытак рабіла бяда, Да ўшацкай багіні кухні яда, Я веру, прыйшлася б да смаку Богу.

* * * І пасыплецца клопат…

І пасыплецца клопат, Нібыта з сяўні, І наважыцца лёс У айчымы йсці. І затужыш на старасць гадоў Па сям’і Патрыярхальнай да немагчымасці. …Каб, як прысвятак ладзіць, Садзіцца за стол, Мёд адкройваць Спякотнай лядзінаю. Каб галінаю кожнай Трымацца за ствол Радаводнага дрэва — радзінаю. …Каб пачуць, як павук Сабе лапці пляце, Як прабабка-ўніятка моліцца. Каб Гасподзь у душы, Абразы на куце. Хоць на момант Забыцца на могліцы…

* * * Вечаровыя пацеры…

Вечаровыя пацеры — Гэта з небам размова. Як на ранішнім шпацыры Пачуваецца слова. Шпацыр той за аблокамі, Дзе ні тлуму, ні пылу, Дзе сваё адгалёкалі Крыўды — Да небасхілу. Адхінуўшыся скрухаю, Сніць душа маладая: Зорнаю пацярухаю Марнасць дзён ападае…

* * * А я, пасівелы дзядоўнік…

А я, пасівелы дзядоўнік, Стаю

пры апошняй вярсце. Яшчэ на зямлі я назоўнік, А мне ўжо займеннік расце…

Мусіць!

Цар-звон, Што голасу свайго не чуў ніколі, І цар-гармата, Што ядра не праглынула, Народ вялікі, Што не меў маленькай волі, Двор непрылюджаны, Дзе ні кала, ні шула… Хто марнай марай цараваць Жыве, Той мусіць мець цара У галаве!

Задужа

Радзімапрадаўцы, Вам гэта ўсё роўна, За колькі, каго прадаваць і калі. Глядзіць Беларусь — Маладая князёўна, Што вы да запятка ёй не дараслі. За лыжку сачыўкі, За потарг улады Нашчадкаў і прашчураў вы прадалі. Укленчыць рублю папяроваму рады, А срэбранікі ўсё ж са срэбра былі. За трыццаць задужа За фунт сушоных Старых валуёў, А не баравікоў. Трымаць у рублёвых Чарнобыльскіх зонах Вам хочацца ўсіх нас, Як тых здыхлякоў. Вядома, кім сплецена Ваша лапцюжка, Каб тэпаць нячутна На цёмны базар. Так, трыццаць за ўсіх вас Адсыпаць задужа. І дні небазарныя й танны тавар.

Суботні вечар

Прытушаны вечар суботні Асвечаны маладзіком. Неонавым малаком Аблітыя ўсе падваротні. Уцёкшы з будзённай турботні, Прытулак укае настрой. На вулцы ад крокаў старой Субожыўся вечар суботні…

Абкладзіны

Абкладзіны — смутная праца. Рыдлёўка яшчэ не тупая І тая не хоча старацца, Капае, Нібыта ступае За згорбленаю дамавінай. Ды просіць знямогла магіла Абкласці яе дзернавінай — Зямля ўжо асела, астыла. Мы, будучыя навасельцы Кладоў гэтых, Нешта гаворым: Нам чарка І скварка зямельцы… І кропляю дзелімся з горам.

Сарачыны

^{па Алесю Адамовічу}

Сарачыны перад саракамі. Свой кажух карэлы Скіне год. Медзвядзём заспаным зарыкае Крыгалом, Збудзіўшы крыгаход. Паплывуць зямных пакутаў крыгі Па рацэ, Дзе берагоў няма. І зямлю перасмыкнуць уздрыгі, І жальба пасеецца сама. Цень адскочыць ад нябачных колаў Астудзіць пякучую жарству. І душа падасца да анёлаў. І надзея выйдзе на траву.

* * * Страх напаў…

Страх напаў. Змрок найшоў. Ноч залегла намоклай калодкаю. Праз зашклёныя вочкі Каменных кашоў Хоча выліцца Электрасвятло халоднае…

Кусман сну

Ціхая ласка сына — Газаю ў ліхтары. Дыхае на вятры Пыхаю парусіна. Будзе шукаць хутары Цень незабытага страху. Дотыкам вечнага праху Лоб ахалодзяць яры. Збедніцца змрок-ліхвяр. Дол падмяце слата. І праглыне ліхтар Цупкі язык кната.