Гронкі гневу
Шрифт:
Эл сказаў:
— Ну і мясцовасць! А што, калі б давялося ісці пеша?
— Хадзілі і пеша, — адказаў Том. — Шмат народу хадзіла, а раз іншыя маглі, значыць, і мы змаглі б.
— Шмат, пэўна, загінула іх, — сказаў Эл.
— У нас ужо таксама не без страт.
Эл змоўчаў. Пустыня, якая ўсё больш чырванелася, пралятала міма.
— Як думаеш, мы калі-небудзь убачым зноў гэтых Уілсанаў? — папытаўся Эл.
Том пакасіўся на індыкатар узроўню масла і адказаў:
— У мяне такое адчуванне, што ні мы, ні хто іншы больш
Уінфілд сказаў:
— Та, я хачу злезці.
Том глянуў на яго.
— Не шкодзіла б усіх спусціць да цемнаты. — Ён збавіў хуткасць і спыніў машыну. Уінфілд саскочыў на зямлю і памачыўся на краі шашы. Том высунуўся з кабіны. — Яшчэ каму трэба?
— Пацерпім, — адгукнуўся дзядзька Джон.
Бацька сказаў:
— Ты, Уінфілд, лезь наверх. У мяне ногі знямелі цябе трымаць. — Хлопчык зашпіліў штаны, паслухмяна ўскараскаўся на грузавік па заднім борце і пералез на карачках цераз бабчын матрац бліжэй да Руці.
Машына ішла насустрач нізкаму сонцу, якое ўжо дакранулася краем да няроўнай рысы гарызонту, заліўшы густой чырванню ўсю пустыню.
Руці сказала Ўінфілду:
— Што, прагналі?
— Я сам не захацеў. Тут лепш. Там легчы няма дзе.
— Толькі сядзі ціха, не балбачы, — сказала Руці, — бо я хачу заснуць — прачнуся, а мы ўжо на месцы! Так Том сказаў. Цікава будзе паглядзець — прыгожы, кажуць, край.
Сонца зайшло, пакінуўшы на небе вялікі зіхатлівы круг. Пад брызентам стала цёмна, як у тунелі з прасветлінамі ў абодвух канцах, трохвугольнымі прасветлінамі.
Коні і Ружа Сарона сядзелі, прыхінуўшыся да кабіны, і гарачы вецер, які ўрываўся пад навес, біў ім у патыліцу, а брызент ляпаў і гуў, як барабан, у іх над галавой. Яны ціха перамаўляліся пад ляпанне брызенту, каб ніхто іх не чуў. Коні паварочваў галаву і шаптаў жонцы на вуха, і Ружа Сарона, адказваючы, рабіла тое самае. Яна сказала:
— Мы адно толькі робім — едзем і едзем, і, здаецца, ніколі канца гэтаму не будзе. Мне надакучыла.
Коні павярнуўся да яе вуха:
— Можа, раніцай… Ты б хацела, каб мы пабылі адны? — У змроку ён пагладзіў рукою яе бядро.
Яна сказала:
— Не трэба. А то я завядуся, як шлюха. Кінь. — І павярнулася вухам да яго, каб пачуць, што ён адкажа.
— Можа… калі ўсе заснуць.
— Можа… — сказала Ружа Сарона, — Толькі пачакай, пакуль заснуць.
— Я больш не магу, — сказаў Коні.
— Ведаю. Я таксама. Давай пагаворым, як там усё будзе, а ты адсунься, пакуль галава ў мяне не закружылася.
Коні крыху адсунуўся.
— Значыць, адразу, як прыедзем, я пачну вучыцца вечарамі, — сказаў ён. Ружа Сарона глыбока ўздыхнула. — Я дастану кніжачку такую, дзе ўсё пра гэта гаворыцца, выражу з яе падпісны бланк і адразу пашлю.
— А чакаць доўга давядзецца?
— Чаго чакаць?
— Калі ты пачнеш зарабляць вялікія грошы і ў нас будзе лёд.
— Гэта цяжка сказаць, — важна
— Ты вывучышся, і мы купім сабе лёд і ўсё астатняе, так?
Коні хмыкнуў:
— Гэта ў цябе ад спёкі. Нашто табе лёд на Каляды?
Ружа Сарона ўсміхнулася:
— І праўда. Але так хочацца, каб ён у нас заўсёды быў. Ну, перастань. А то я завядуся!
Сутонне перайшло ў цемру, і лагоднае неба над пустыняй усыпалі зоркі — калючыя, вострыя, з рэдкімі кароткімі і доўгімі промнямі. І гарачыня стала іншая. Пакуль сонца стаяла ў небе, гарачыня хвастала, працінала наскрозь, а цяпер яна падымалася знізу, ад зямлі, і шчыльна ахінала людзей. Загарэліся фары, і цьмяна завіднеўся наперадзе кавалак шашы і паласа пустыні абапал яе. Час ад часу ўдалечыні паблісквалі вочы якой-небудзь жывёліны, але самой яе не было відаць. Пад брызентам цяпер зрабілася зусім цёмна. Дзядзька Джон і прапаведнік ляжалі, скурчыўшыся і апіраючыся на локці, пасярэдзіне грузавіка і глядзелі на дарогу праз задні трохкутны праём навеса. Бліжэй да задняга борта яны бачылі два няясныя выступы — гэта былі бабка і маці; маці раз-пораз варушылася, і ў праёме мільгалі абрысы яе рукі.
Дзядзька Джон загаварыў з прапаведнікам.
— Кейсі, — сказаў ён, — ты павінен ведаць, што з гэтым рабіць.
— З чым?
— Не ведаю, — адказаў дзядзька Джон.
Кейсі сказаў:
— Нялёгкую ты мне задачу задаў!
— Ты ж быў прапаведнікам.
— Паслухай, Джон, усе мне тыцкаюць — прапаведнік, прапаведнік… А прапаведнік такі самы чалавек, як і ўсе іншыя.
— То так, але… ён… чалавек асаблівы, інакш які ж ён прапаведнік. Я вось што хацеў спытацца… як па-твойму, можа так быць, што прыносіш людзям няшчасце?
— Не ведаю. Не ведаю.
— Ну, разумееш… была ў мяне жонка… прыгожая, добрая. Неяк ноччу забалеў у яе жывот. І папрасіла яна: «Прывядзі доктара». А я кажу: «Яшчэ чаго. Ты проста аб'елася». — Дзядзька Джон паклаў руку на калена прапаведніку і пачаў узірацца ў цемры ў яго твар. — Як яна на мяне паглядзела! Усю ноч стагнала і назаўтра днём памерла. — Прапаведнік нешта прамармытаў. — Разумееш? — гаварыў далей Джон. — Я забіў яе. І з таго дня ўсё стараўся выкупіць сваю віну, рабіць дабро… усё больш дзецям. І жыць захацеў дабром, а не магу. Напіваюся, распуснічаю.
— Усе распуснічаюць, — сказаў Кейсі. — Я таксама.
— То так, але ў цябе няма грэху на душы.
Кейсі мякка сказаў:
— Як няма — ёсць. Усе не без грэху. Грэх — гэта тое, у чым ты не адчуваеш упэўненасці. А тых, хто ва ўсім упэўнены і не ведае за сабой грахоў, тых сукіных сыноў я, на месцы бога, гнаў бы выспяткам у зад з царства нябеснага. Цярпець іх не магу!
Дзядзька Джон сказаў:
— У мяне такое адчуванне, быццам я сваім родным няшчасце прыношу. Думаю, ці не пайсці ад іх. Гэтак жыць больш не магу.