Гронкі гневу
Шрифт:
Том ледзь чутна перавёў дух.
— А чорт! Я і забыўся.
— Не марудзь, — сказаў яму Кейсі. — А то ён ачуняе.
— Прыхапіць бы яго пісталет, — сказаў Том.
— І не думай. Ні ў якім разе. Калі ўсё абыдзецца, я табе свісну чатыры разы.
Том няспешна адышоў убок, потым прыбавіў кроку і неўзабаве знік у вербняку, якім зарос бераг ракі.
Эл падышоў да палісмена, які ляжаў на зямлі.
— А божухна мой! — усклікнуў Эл у захапленні. — Здорава ж ты яго!
Людзі ў натоўпе ўсё яшчэ пазіралі на непрытомнага чалавека
Кейсі павярнуўся да Эла:
— Ідзі адсюль. Ідзі ў сваю палатку. Ты нічога не бачыў і не ведаеш.
— Я? А сам ты як?
Кейсі ўсміхнуўся яму шырокай усмешкай:
— Трэба ж каму-небудзь браць віну на сябе. Дзяцей у мяне няма. Ну пасяджу я ў турме. Ад мяне ўсё роўна карысці вам ніякай, кручуся толькі тут пад нагамі.
— Гэта яшчэ не прычына, каб…
— Ідзі, ідзі, — рэзка перабіў Эла Кейсі. — Не ўблытвайся ў гэту справу.
Эл заўпарціўся:
— Я нікому не дазволю сабой камандаваць.
Кейсі спакойна сказаў:
— Калі ты ўліпнеш у гэта, пацерпяць усе вашы, уся ваша сям'я. Пра цябе ў мяне клопаты малыя. А вось маці твая і бацька праз гэта могуць зведаць гора. Тома зноў могуць адправіць у Макалестар.
Эл на хвілінку задумаўся. Потым сказаў:
— Добра. А ўсё ж ты дурны, як баран.
— Ну і няхай, — адказаў Кейсі. — Дурны дык дурны.
Сірэна не пераставала завываць, і з кожным разам выццё яе набліжалася. Кейсі апусціўся на калена каля палісмена і перавярнуў яго на спіну. Той застагнаў і залыпаў вачыма, сілячыся што-небудзь убачыць. Кейсі сцёр пыл з яго губ. Людзі сядзелі па сваіх палатках, апусціўшы крыссе ўвахода. Вячэрняе сонца афарбавала паветра ў чырвань, а шэрыя брызентавыя палаткі ў бронзу.
На шашы віскнулі шыны, з яе з'ехала адкрытая машына і падкаціла да лагера. З машыны выскачылі чатыры чалавекі з вінтоўкамі ў руках. Кейсі падняўся і падышоў да іх.
— Што тут у вас робіцца? — запытаўся адзін.
— Я збіў вашага чалавека, — адказаў Кейсі.
Адзін з тых, што прыехалі, падышоў да распасцёртага на зямлі палісмена.
— А што здарылася?
— Ды вось, — сказаў Кейсі, — ён тут разбушаваўся, і я яго ўдарыў. Ён страляць пачаў — параніў жанчыну. І я зноў яго ўдарыў.
— А з чаго ўсё пачалося?
— Я не вельмі далікатна з ім гаварыў.
— Давай у машыну.
— Добра, — сказаў Кейсі і залез на задняе месца.
Двое з прыезджых памаглі палісмену падняцца з зямлі. Ён асцярожна пакратаў пальцамі шыю.
Кейсі сказаў:
— Там у палатцы жанчына крывёю сцякае ад яго меткай стральбы.
— Пазней зоймемся ёю. Джо, хто цябе ўдарыў — гэты?
Яшчэ не ачуняўшы як след, палісмен тупа ўтаропіўся на Кейсі.
— Нешта не пазнаю.
— Гэта быў я, што тут хавацца, — сказаў
Джо паволі пакруціў галавой:
— Не, па-мойму, гэта быў не ты. Ай, божа мой, як мне млосна!
Кейсі сказаў:
— Са мной усё ясна. Вы лепш ідзіце паглядзіце, што з той жанчынай.
— А дзе яна?
— У той вунь палатцы.
Старшы з памагатых шэрыфа з вінтоўкай у руцэ пакрочыў да палаткі. Падышоўшы, нешта сказаў праз брызент і ўвайшоў. Неўзабаве ён выйшаў, вярнуўся да машыны і з налётам гордасці сказаў:
— Во, чорт, што можа нарабіць сорак пяты калібр! Ёй жгут наклалі. Мы доктара прышлём.
Двое палісменаў селі па баках Кейсі. Старшы націснуў на ражок сірэны. Лагер нібы вымер. Полкі палатак былі шчыльна захінутыя, людзі не паказваліся. Загуў матор, машына развярнулася і паехала з лагера. Кейсі сядзеў між канваірамі, высока ўзняўшы галаву на сваёй жылістай шыі. На губах у яго застыла слабая ўсмешка, на твары быў нейкі дзіўны трыумфальны выраз.
Калі палісмены паехалі з лагера, людзі павыходзілі з палатак. Сонца зайшло, і на лагер апусцілася сіняватае вячэрняе сутонне. Горы на ўсходзе яшчэ жаўцелі ў сонечных промнях. Жанчыны вярнуліся да сваіх патухлых вогнішчаў. Мужчыны зноў сабраліся купкамі і, седзячы на кукішках, ціха загаварылі.
Эл вылез з-пад брызентавага навеса і пашыбаваў да вербняку — свіснуць Тому. Маці таксама выйшла і зноў узялася распальваць вогнішча з голля.
— Бацька, — сказала яна, — я вам многа не дам. Сёння мы позна снедалі.
Бацька і дзядзька Джон, не адыходзячы ад палаткі, назіралі, як маці абірае бульбу і наразае яе тонкімі скрылікамі над патэльняй, густа змазанай топленым салам. Бацька сказаў:
— Чаго гэта прапаведнік так зрабіў?
Руці і Ўінфілд падкраліся зусім блізка да іх і прыпалі да зямлі, каб паслухаць, пра што яны гавораць.
Дзядзька Джон праводзіў у зямлі глыбокія барозны доўгім іржавым цвіком.
— Ён разумее, што такое грэх. Я пытаўся ў яго пра гэта, і ён мне ўсё растлумачыў. Толькі не ведаю, ці мае ён рацыю. Кажа: чалавек грашыць, калі думае, што ён саграшыў. — Вочы ў дзядзькі Джона былі поўныя стомы і тугі. — Я заўсёды ад усіх таіўся. Я такое рабіў, пра што нікому не расказваў.
Маці падняла галаву ад вогнішча і павярнулася да яго:
— І не расказвай, Джон. Раскажы ўсё богу. Не ўзвальвай цяжар сваіх грахоў на чужыя плечы. Гэта несумленна.
— Яны мне душу вярэдзяць, — сказаў Джон.
— Усё роўна другім не расказвай. Пайдзі на рэчку, акуні галаву ў ваду і шэптам скажы ўсё плыні.
Бацька паволі ківаў галавой у такт словам маці.
— Яна правільна кажа, — прамовіў ён. — Табе, канешне, палягчэе, калі падзелішся з іншымі, але тады грэх твой пойдзе кругамі.
Дзядзька Джон паглядзеў на пазалочаныя сонцам горы, і золата іх адбілася ў яго ў вачах.
— Я стараюся адолець сябе, — сказаў ён, — і не магу. Усё нутро выядае.