Майстар i Маргарыта (на белорусском языке)
Шрифт:
Выкачаны ў пыле кот тым часам стаяў на заднiх лапах i кланяўся Маргарыце. Цяпер на грудзiне ў ката быў белы фрачны гальштук-банцiк, а на раменьчыку перламутравы дамскi бiнокль. Акрамя таго, вусы ў ката былi пазалочаныя.
– Ну што гэта такое!
– усклiкнуў Воланд.
– Нашто ты пазалацiў вусы? I нашто табе патрэбен гальштук, калi ты без штаноў?
– Штаны кату не патрэбны, месiр, - з адчуваннем сваёй годнасцi адказаў кот.
– Цi не загадаеце вы мне, месiр, абуць i боты? Кот у ботах бывае толькi ў казках, месiр. Але цi бачылi вы хоць
– Але вусы?..
– Не разумею, - суха запярэчыў кот, - чаму, калi галiлiся сёння, Азазела i Кароўеў пасыпалi сябе белаю пудраю, а чым яна лепшая за залатую? Я пафарбаваў вусы, вось i ўсё! Iншая справа, каб я пагалiўся! Паголены кот гэта сапраўды чортведама што, я згодзен. А наогул, - тут голас у ката затрымцеў пакрыўджана, - я бачу, што вы да мяне прыдзiраецеся i што пытанне ставiцца, цi быць мне наогул на балi? Што вы мне адкажаце на гэта, месiр?
I кот гэтак надзьмуўся ад крыўды, што здавалася - вось-вось лопне.
– Ай, абармот, абармот, - Воланд кiваў галавой i гаварыў, - кожны раз, калi прайграе, ён пачынае загаворваць зубы, як сама апошнi падманшчык на мосце. Сядай зараз жа i перастань балбатаць глупства!
– Я сяду, - адказаў кот i сеў, - але запярэчу наконт сказанага. Гаворка мая зусiм не балбатня, як вы сказалi ў прысутнасцi панi, а ланцуг прадуманых сiлагiзмаў. Гэта маглi б па-сапраўднаму ацанiць такiя знатакi, як Сэкс Эмпiрык, Марцыян Капела, а не выключана, што i сам Арыстоцель...
– Шах каралю, - сказаў Воланд.
– Калi ласка, калi ласка, - сказаў кот i пачаў праз бiнокль глядзець на дошку.
– Такiм чынам, - звярнуўся да Маргарыты Воланд, - рэкамендую вам, донна, маю свiту. Гэты прытварака - кот Бегемот. З Кароўевым i Азазелам вы ўжо пазнаёмiлiся, знаёмлю з маёй служанкаю Гелаю. Увiшная, змысная, i няма такое паслугi, якую яна не змагла б аказаць.
Прыгажуня Гела ўсмiхнулася, зiрнула на Маргарыту зялёнымi вачыма, не пераставала чэрпаць прыгаршчамi мазь i накладваць яе на калена.
– Ну вось i ўсё, - скончыў Воланд i зморшчыўся, калi Гела залiшне моцна сцiснула яго калена, - гурт, як бачыце, невялiкi, розны i просты.
– Ён змоўк i пачаў круцiць перад сабой свой глобус, зроблены гэтак па-майстэрску, што сiнiя акiяны на iм рухалiся, а шапка на полюсе ляжала як сапраўдная, ледзяная i снежная.
На дошцы тым часам адбывалася мiтусня. Зусiм разгублены кароль у белай мантыi таптаўся на клетцы i ў адчаi падымаў рукi. Тры белыя пешкi-ландскнехты з алебардамi разгублена глядзелi на афiцэра, якi размахваў шпагаю i паказваў наперад, дзе ў сумежных клетках, белай i чорнай, былi вiдаць два коннiкi Воланда на гарачых конях, якiя бiлi капытамi.
Маргарыту надзвычай зацiкавiла i ўразiла, што шахматныя фiгуркi былi жывыя.
Кот апусцiў бiнокль, цiхенька падапхнуў свайго караля ў плечы. Той адчайна захiлiў твар рукамi.
– Цяжкавата,
– Становiшча сур'ёзнае, але не безнадзейнае, - адазваўся Бегемот, - нават болей: я цалкам перакананы ў перамозе. Трэба добра прааналiзаваць становiшча.
Гэты аналiз ён пачаў праводзiць крыху дзiўным метадам, пачаў крыўляцца i нешта паказваць свайму каралю.
– Нiчога не дапамагае, - заўважыў Кароўеў.
– Ай!
– ускрыкнуў Бегемот.
– Папугаi, як я i прарочыў!
Сапраўды, недзе здалёк пачуўся шум шматлiкiх крылаў. Кароўеў i Азазела знiклi, Бегемот яшчэ мацней замiргаў. Белы кароль нарэшце здагадаўся, чаго ад яго хочуць. Ён раптам скiнуў з сябе мантыю, кiнуў яе на клетку i ўцёк з дошкi. Афiцэр накiнуў на сябе пакiнутае каралеўскае адзенне i заняў каралеўскае месца.
Кароўеў i Азазела вярнулiся.
– Падман, як i заўсёды, - бурчаў Азазела i скоса глядзеў на Бегемота.
– Мне здалося, - адказаў кот.
– Ну што ж, доўга гэта будзе працягвацца?
– спытаўся Воланд.
– Шах каралю.
– Я, мабыць, недачуў, мой мэтр, - адказаў кот, - шаха каралю няма i быць не можа.
– Паўтараю, шах каралю.
– Месiр, - трывожна-фальшывым голасам адазваўся кот, - вы ператамiлiся: няма шаха каралю!
– Кароль на клетцы г-два, - сказаў Воланд i не зiрнуў на дошку.
– Месiр, я ў адчаi!
– завыў кот, на мордзе ў яго нiбы адбiўся жах.
– Але на гэтай клетцы няма караля!
– Што такое?
– недаўменна спытаўся Воланд i пачаў прыглядацца да дошкi, дзе афiцэр, якi стаяў на каралеўскай клетцы, адварочваўся i захiляўся рукою.
– Ах ты нягоднiк!
– задумлiва сказаў Воланд.
– Месiр! Я зноў звяртаюся да логiкi, - загаварыў кот i прыцiснуў лапу да грудзей.
– Калi партнёр аб'яўляе шах каралю, а караля ўжо i ў памiне няма на дошцы, шах прызнаецца несапраўдным.
– Ты здаешся цi не?
– страшным голасам крыкнуў Воланд.
– Дазвольце падумаць, - пакорлiва адказаў кот, абапёрся локцямi на стол, заткнуў вушы лапамi i пачаў думаць. Думаў ён доўга i нарэшце сказаў: - Здаюся.
– Забiць упартае стварэнне, - шапнуў Азазела.
– Ага, здаюся, - сказаў кот, - але здаюся выключна таму, што не магу гуляць у атмасферы цкавання!
– Ён устаў, i шахматныя фiгуркi самi палезлi ў скрынку.
– Гела, час, - сказаў Воланд, i Гела знiкла з пакоя.
– Нага разбалелася, а тут гэты баль...
– працягваў Воланд.
– Дазвольце мне, - цiха папрасiла Маргарыта.
Воланд уважлiва паглядзеў на яе i падставiў калена. Гарачая, быццам лава, жыжка апякала рукi, але Маргарыта старалася не моршчыцца, расцiрала ёю калена.
– Свiта пераконвае, што гэта рэўматызм, - гаварыў Воланд i не спускаў позiрку з Маргарыты, - але ў мяне вялiкае падазрэнне, што гэты боль мне пакiнула на памяць чароўная ведзьма, з якой я блiзка пазнаёмiўся ў тысяча пяцьсот семдзесят першым годзе на Брокенскiх гарах, на Чортавай Кафедры.