Пастка для пярэваратня
Шрифт:
— Я вас вядзьмарству навучу і дамоў адпушчу. Нездарма даў вам тры заданні. Хацелася на кемлівасць праверыць. Што ж, здатныя. Навучу. Каб усё-ўсё ўмелі. Як і я.
Вось яно што! Зразумела, чаму быў такі лагодны. Замазваў вочы. Не раскусілі яго. Стараліся, ламалі галаву. Ен, вядома, радаваўся. Хоча вядзьмарству навучыць, кажа, што дамоў адпусціць. Мы з Петрусём ведзьмакі. Будзем з чорнымі кнігамі хадзіць. Ад нас людзі будуць уцякаць. Дагонім каторага і ў казіны рог. Папапішчыць, папаплача! Ведзьмакі… Дасць чорныя
— Не буду вучыцца вядзьмарству, — вырвалася ў мяне.
— Казімір Міронавіч, дарэмна вы стараецеся, — сказаў Пятрусь.
Палын плюнуў пад ногі.
— Ну й дурні! Дзякуй трэба сказаць.
— Сам кажы, — агрызнуўся я.
— Не будзеце? — вядзьмак глядзеў на нас як удаў. Ягоныя вочы наліліся крывёю. — Я вас… Вас…
Я апусціў галаву. Няхай робіць што хоча. З чорнымі кнігамі хадзіць, зло людзям чыніць? Каб пракліналі, каб страшыліся, каб плявалі ўслед, каб пальцам паказвалі?
— Добранькія? Сэрца сціснулася, калі ўбачылі, што кроў на хлеб капае? І жыта пашкадавалі? Не хацелі, каб каласкі засушыла? А ведаеце, хто за гэтым полем жыве?
— Людзі,— прагаварыў Пятрусь.
— Тля, а не людзі! Тля! Ужо казаў вам. Можа, паслаць вас туды? Пабачыце, якія яны.
Вось каб вырвацца з ягоных лап! Каб хоць хвілінку яго не бачыць. Будзе шчаслівай тая хвілінка.
— Адпусціце, — паціху сказаў я. Вядзьмак скрыгітнуў зубамі.
— Пойдзеш направа — станеш абыякавы, сумленне страціш. Чыталі ж.
Так, чыталі. Ды хіба не страціш сумленне, калі з ім пабудзеш? Людзі стануць пляваць услед, стануць пальцам паказваць. Мама горкімі слязьмі зальецца… А мо таксама плюне ўслед?
— Адпусціце, — папрасіў Пятрусь.
— Пойдзеш направа — станеш абыякавы, сумленне страціш, — паўтарыў Казімір Міронавіч.
— Мы ўжо прыйшлі направа, — уздыхнуў Пятрусь.
— Не, вы яшчэ не прыйшлі. Яшчэ прыйдзеце. Каго шкадуеце?..
— Нам можна ісці? — запытаў Пятрусь.
— Ідзіце! Праз поле. Там горад. Буду чакаць. Вернецеся…
Мы з Петрусём з палёгкай уздыхнулі. Нарэшце вырваліся з лап ведзьмака. Нарэшце сустрэнемся з людзьмі.
Незвычайны горад
Мы ішлі па дарозе, абсаджанай стройнымі бярозкамі. Вакол, куды ні глянь, каласы. Наліваюцца важкім зернем. Над полем лятаюць, пераклікаюцца птушкі. Вось нейкая маленькая, як камячок, узляцела з бярозкі, пырхнула ўгору і заспявала: «Сіп-сіп-сіа-сіа-сіа…» Пасля каменем уніз. Заскакала па дарозе.
— Гэтая птушка называецца конік лясны, — сказаў Пятрусь.
Я засмяяўся. Неяк дзіўна гучыць. Птушка, а конікам назвалі. Няўжо таму, што скача, нібы конь?
Лясны конік прыўзняўся, праляцеў
— Ад свайго гняздзечка адводзіць, — прагаварыў Пятрусь. — Баіцца, што разбурым.
І ён, конік лясны, баіцца. Як і мы. Не, не кранём твайго гняздзечка. Радуйся сонцу, жыццю, людзям песні спявай.
Я ўзмахнуў рукою. Лясны конік узляцеў, трапечучы крылцамі, і заспяваў працягла: «Сіп-сіп-сіп, сіа-сіа-сіа…»
— Ведаеш, што мы людзям скажам, калі прыйдзем у горад? — звярнуўся я да Петруся.
— Што?
— Скажам, што іхняе жыта ад спёкі выратавалі. Нам узнагароду дадуць.
Я ўявіў, як стаім мы з Петрусём у вялізнай зале, дзе ўсё аздоблена золатам і каштоўнымі камянямі, а валадар горада прышпільвае нам на грудзі ордэны. Іграе музыка, людзі цягнуць рукі, каб павіншаваць нас.
— Вось каб на ордэнах быў партрэт самога валадара! — выказаў я ўголас тое, пра што думалася.
— На якіх ордэнах? — не зразумеў Пятрусь.
— На тых, якія нам уручаць. Няхай і дома на валадара паглядзяць.
Пятрусь разявіў рот.
— На якія ордэны? На якога валадара?
— У кожнай казачнай дзяржаве ёсць валадар.
У гэтым горадзе таксама ёсць. Я абавязкова скажу яму, што мы жыта ад спёкі выратавалі. Нам ордэны дадуць. Хіба не заслужылі? Ад усёй душы стараліся. Ты можаш ад свайго ордэна адмовіцца. А я не адмоўлюся. Няхай будзе як памяць. Я яго сваім унукам аддам.
— Ха-ха-ха… Унукам, — зайшоўся ад смеху Пятрусь. — Папрасі валадара, каб яшчэ адзін ордэн даў. Яго праўнукам перадасі. Яны яго па чарзе стануць насіць.
Канешне, я крыху нафантазіраваў. Канешне, гэты ордэн я не насіў бы. У свой школьны музей яго здаў бы. Шмат рэчаў у нашым музеі. І лапці, і цапы, і стары куфар, які Пятрусь з дому прывалок. Дый такія музеі, такія рэчы не ў адной нашай школе. А вось ордэн з казкі… З усіх канцоў людзі прыязджалі б, каб на яго паглядзець. Нават з-за мяжы прыперліся б. Не ў аднаго замежнага мільярдэра вочы на лоб палезлі б. Пазайздросцілі б нам. Можа, нават папрасілі б, каб ім за мільёны прадалі. Не! Да нас едзьце. У нас ёсць, а ў вас няма. Няхай лезуць вочы на лоб.
Мы ўзышлі на пагорак і ўбачылі горад, пра які казаў вядзьмак. Мне спярша здалося, што гэта не горад, а вялікая вёска. Хаткі маленькія, крывенькія, крытыя саломай. І што самае дзіўнае? На вуліцах ні адной душы.
— Ну й горад! — вырвалася ў мяне.
— Чамусьці бязлюдны, — прамовіў Пятрусь.
— Яго, напэўна, зачаравалі,— выказаў я здагадку.
— Як? — запытаў Пятрусь.
— Звычайна. Хіба не чытаў у казках? Калі злы чарадзей зачаруе які-небудзь горад, то ён нібы мёртвы становіцца. Усе-ўсе спяць. Пакуль хто-небудзь не расчаруе.