Пастка для пярэваратня
Шрифт:
— Можа, гэта не сабака? Можа, у іх авечкі падобныя на сабак? — кажу.
— Зараз праверым. — Пятрусь знайшоў камень, шпурнуў.
Тая жывёліна як падскочыць! Адбеглася і загаўкала:
— Гаў-гаў-гаў…
— Сабака-а-а… — прамовіў я.
— Яшчэ адзін лысы сабака бяжыць, — крыкнуў Пятрусь.
Але, вылецеў з падворка і панёсся праз вуліцу. Гэткі ж, як і першы: астрыжаны. Хвост тонкі, як у свінні.
Вось табе і маеш! Што ж выходзіць? Тут сабак, як авечак, стрыгуць. Няўжо ўсіх па парадку?
Пра
— Сабак стрыжэ той, хто на партрэтах. Партрэты паразвешвалі, каб яго добра запомнілі ў твар, — выказаў здагадку Пятрусь.
— Ён сабачы цырульнік?
— Відаць. Можа, адзіны на ўвесь горад. Іхняя знакамітасць.
«Кхе», — кхекнуў хтосьці ззаду. Я азірнуўся: маленькі, кругленькі мужчына перад намі стаіць. «Сапраўдны чалавек-шар», — падумалася пра яго.
— Чаго вам трэба? — запытаў я. Чалавек-шар прыжмурыў вочкі.
— Вы адкуль?
Сказаць праўду? Каб праўда, як не раз было, нам бокам не вылезла. Калі яны сваіх сабак стрыгуць, то і нас не пашкадуюць.
— Адтуль, — махнуў я рукою.
— Адкуль адтуль?
— Адкуль і ўсе людзі.
Чалавек-шар адкрыў рот, каб яшчэ пра нешта запытацца, ды Пятрусь апярэдзіў яго:
— Вы хто такі? Чаму мы павінны вам сваю аўтабіяграфію расказваць?
— Я пан Бадзей.
— У вас тут усе паны? — пацікавіўся я. Пан Бадзей кашлянуў у кулак.
— Што вы! Хто ж рабіў бы, калі б усе былі панамі?
Вось як у іх. Людзей быццам сцяною падзялілі.
Па адзін бок паны, а па другі бок тыя, хто горб гне. Такім, як гэты Бадзей, відаць, даспадобы.
— Чаму ў вас сабак стрыгуць? — не сцярпеў Пятрусь.
— Горача неастрыжаным.
Нешта новенькае. У нас ёсць сабакі такія касматыя, што і вачэй не відаць. І не адзін ад гарачыні не сканаў. Носяцца як шалёныя. Няўжо іхнія не такія, як нашыя? Хацеў я запытацца пра гэта ў пана Бадзея, ды ён паведаміў нам:
— Яго вялікасць народны цар Іванка загадаў, каб стрыглі сабак.
— Хто-о? — наставіў вуха Пятрусь.
— Яго вялікасць народны цар Іванка.
— Гэта ваш валадар?
— Наш. Нікому яго не аддадзім.
Я слухаў і сваім вушам не верыў. Пан Бадзей кажа, што народны цар у іх. Вядома, у казках шмат цароў. Але каб былі народныя?! Пра народных не чытаў. Звычайна ўсе цары з народа тры скуры дзяруць. Хіба гэты такі добранькі? Кажа, што нікому яго не аддадуць. Няўжо яго хочуць украсці, у іншую дзяржаву забраць? За што ж яму такая пашана? Няўжо за тое, што загадаў, каб сабак стрыглі?
— Наш народны цар Іванка заўсёды з намі,— прагаварыў пан Бадзей.
Пятрусь азірнуўся ў адзін бок, у другі.
— Дзе ж ён? Не бачу.
— На партрэты глядзі, ёлупень.
Дык
— Ваш цар вельмі малады. Ён яшчэ халасцяк? — ці то жартам, ці то ўсур'ёз сказаў Пятрусь.
— Што? — насупіў бровы пан Бадзей. — Вы… Вы нашага народнага цара Іванку сабакам абазвалі.
— Хлусня, — усклікнуў я.
— Не. Абазвалі, смяяліся з яго, вакол народ сабраўшы.
Махлюе і не змаргне. Ну й прайдзісвет! Няўжо ўсе паны махляры, прайдзісветы? Хіба без махлярства не могуць жыць? Хіба такі іхні хлеб? Трэба ўцякаць, пакуль за шкірку не ўзялі.
— Пан Бадзей, нам няма калі з вамі стаяць, — прагаварыў я.
Пан Бадзей выхапіў з кішэні свісток і прарэзліва свіснуў. Перад намі, як з-пад зямлі, вырас здаравяка ў шырокіх шараварах з крывою шабляю на поясе. «Пан Бадзей — сапраўдны чалавек-шар, а гэты нейкі турэцкі янычар», — падумаў я, пазіраючы на яго.
— Што загадаеце, пан капітан? — раўнуў гэты янычар.
Пан Бадзей не проста пан, а капітан. Не прызнаваўся. Думаў, што языкі развяжуцца. Браў на кручок.
— Пусціце нас, — пачаў прасіцца Пятрусь. Пан Бадзей махнуў рукою.
— Стражнік, арыштаваць.
Дык гэты здаравяка царскі стражнік! Пашылі ж яму штаны. Нямала на іх пайшло тканіны. Не пашкадавалі. Шчодрыя.
— Пусціце, — прамовіў Пятрусь.
— Торбу золата. Адпушчу, — мармытнуў пад нос пан Бадзей.
Пятрусь паляпаў па кішэнях.
— Ні капейкі няма.
— Стражнік! Арыштаваць.
— Куды вы нас? — запытаў я.
— У палац. Да народнага цара Іванкі. Ён мне ордэн дасць. Вядома, было б лепей, каб торбу золата.
Ордэн на грошы памяняў бы. Не мае гонару, хоць і капітан.
— Ужо дзяцей арыштоўваюць! — данёсся да нас жаночы вокліч.
— Хто сказаў? — тоненька піскнуў пан Бадзей. Людзі хто куды. Нібы ветрам здзьмула. Во!
І астрыжаны сабака пабег. Уцякае, як з прывязі сарваўшыся. Што ж тут дзеецца?
— Пан Бадзей, вы нават сабак паразганялі,— не стрываў Пятрусь.
— Стражнік! У палац іх. Усё скажуць, як прыціснем, — пырснуў слінай пан Бадзей.
Стражнік, штурхаючы, пагнаў нас перад сабою.
Народны цар Іванка
Палац, у якім, як мы здагадаліся, жыў народны цар Іванка, быў белакаменны. Перад уваходам стаялі скульптуры львоў, ваўкоў, мядзведзяў з выскаленымі пашчамі.
Нас прывялі ў вялізную залу, аздобленую золатам, каштоўнымі камянямі. Пасярод залы, за круглым сталом, сядзелі тры чалавекі і гулялі ў карты, гучна ляпаючы імі па стале. Асабліва стараўся адзін з іх, каля якога ляжала карона.