Сарман алты та?ба кітабы

Сырманов Алпамыс

«Ала!» деген атты дауыс шыты, Ерлан атыны стіндегі тыыздалып салынан отыты апшыын ттатып, оны зебіректі астына тастады да, сарбаздарымен бірге сарайдан сырта арай аылды.

Олар айай салып, з арсыластарына мтылып, бірер сттен кейін Ерлан тастаан апшы жарылып, зебіректі тып-типылын шыарды. Ерлана маза бермеген тс енді оны інде айталанды, олар алдарында кездестірген арсыластарын садатарымен атып, жылыларымен соа отстік апаа арай бет алды.

Бірнеше саат брын тып-тыныш болан ала, енді міне е шулы орына айналды. Айнала кл мен шаа толды, аспана ртенген апаны ттіні ктеріліп, жерді бетін

иранды жапты. Кн кк жиектен ктеріліп, тау тбесінен нрын шашты, бл уаытта тіршілігі айнайтын ала кшелері тым-тырыс кй кешті. Ерлан мен сарбаздары барынша жылыларын амшылап отстікке арай беттеді. Біра айта топтасып лгерген Датты сарбаздары, оларды ізіне тсіп, мыа жуы жауынгерді барлыы бір кшеге сыймайтын боландытан, ш топа блініп, оларды жан-жатан уды.

Бос кшелермен йти содарына тсіп, олара жаындай, екі жа бір-біріне сада отарымен ана алмасты, Ерланны бірнеше жауынгеріні жараат алып, жерге лаанын кре:

– арыс атыр! – деп ол ашулана айай салды. – Басыдар, амшыны басыдар, кпірге дейін жетсек болды, – деп арттаы жауынгерлеріне айайлады.

Дат есін жианымен, оны лаындаы шуыл басылан жо. Ол иыына адалан ааш алдыын суырып, жерге латырды, орнынан шаталатай тра айналасына кз жгіртті, ол брын-соды мндай кріністі крген емес жне ол осындай жадайа жетемін деп те ойламаан. Оны жанына бір сарбаз жгіріп келіп:

– Барлыы дрыс па? олбасшы, олбасшы! – деп оны екі иыынан стап трды, біра жауынгерді дауысы оан дды бір алыстан тйыталып естіліп жатандай.

Оны о лаынан ан кетіп, Дат оны олымен сртті. Сарбазды ойан сраы мен жлуына еш мн берген жо, тек саусаындаы анды ысылаумен болды, алайда бірер сттен кейін ол есін жиды.

– Олар айда?

– Отстікке арай беттеді, азір олады соында бізді сарбаздар бар, оларды жібермейміз.

– Маан ат алып кел! – деді ол жерге екейе.

– Біра сіз ата отыратын шамада емессіз ой, – деп жауап атаны сол еді, оны жаасынан Дат жли стап.

– Айтылан бйрыты орында, солтстік апаадаы жауынгерлерді барлыын отстікке жіберідер, ал мндаылар жылдам айта топтассын, оларды апа жатан ола тсіреміз, – деп мадайын тыржита сйледі.

Бл уаытта Ерлан кпірге де жетіп алды, алайда оларды арсыластары да алысар емес, аырындап уып жете бастады, уыншылар олара о атуын тотатар емес, тек кшейте тсті, ала наыз шайас алаына айналды.

зын кшені соы жаындап, кпір де кріне, сол стте Ерлан атты жылдамдыын бседетіп сарбаздарды арасынан тіп, ала бастады.

– Сендер шаба берідер, тотамадар, мен бір нрсені бітіруім керек, – деді ол, оны іс-рекетін кріп тотама болан жауынгерлерге, бл жолы Ерлан мен оны сарбаздарыны жзінен батылды байалды, оларды анаттананы соншалыты, кез келген скермен соысатын кйде болды.

Арада аз уаыт те олар кпірге жаындап, зенні ары бетінде биіктігі орташа тастан жасалан оршауды екі жаында садатарын тартып тізіле орналасан атты сарбаздар крінді. зен айтарлытай лкен болан жо, клденеінен отыз адамдай шыады, ал ааштан жасалан кпірді лкендігі Ерлан мен оны сарбаздарына жылдам тіп кетуге ешандай иынды тудырмады. Олар жаындай келе Батыраа олдарына байлаан а мата крінді, біра оларды арасында Ерлан крінбегендіктен,

оны санасын кдік жайлады.

– Мнда Ерлан жо ой, ммкін біз кдіктенбесін деп олар да а мата байлап алан шыар, – деді де, сарбаздара атуа бйры бермек болып еді, сол стте:

– Батыра, дайындал! – деген айайлаан дауыс, келе жатан топты арасынан шыты.

Батыра Ерланны дауысын естіп:

– Ух, – деп бойындаы кмні сейілді, бірер сттен кейін оларды артына тскен уыншылар да крінді. Ерлан мен сарбаздары кпірді сілкіндіре тіп, артында алан Ерлан кпірді стіне жарылыш апшыын тастап кетті де, сарбаздарыны артынан барып.

– Садатарыды дайындадар! – деп бйры берді, олар артынан жетіп келген уыншыларды жаын жерге жеткенін ктіп, олар кпірге жаындаан стте.

– Атыдар, – деген Батыраны дауысы шыты, жзге жуы жебе тар кшеге арай шып, арсыластарыны алдыы шебін жайратып салды, осы стте жарылыс болып, кпір ортасынан ирай зенге опырылып тсті.

– Олара о жаудырып, мнда труды ажеті жо, тездетіп апаа барайы, біз кішкене уаыт тты деп ойлаймын, – деп Ерлан алдыа арай мтылды.

Мндай жарылысты брын-соды крмеген Батыра:

– Ерлан, сен ып-ызыл жындысы! – деп уана оны соынан ерді.

зенні жанында лкен йді брышында Слу отыран кйме алдыа озалып, оны сарбаздар оршай барлыы апаа бет алды. Батыра Ерланны жанына жаындай:

– Сендерде ешандай шыын болмаан сияты ой, – деді ол басын арта бра.

– Жо, кінішке орай, бірнеше сарбаз мерт болды.

– Тсінікті, ары арай не істейміз, ападан алай шыамыз? Кпірді жарандай, оны да жарамыз ба? – деді Батыра Ерлана.

– И, дл тапты, – деді Ерлан, оны жзі мды болды, Батыра оны кріп.

– Не болды ? орып трсы ба?

– Жо, ештее болан жо, тек мен осы жайтты тсімде крдім, – деді Ерлан.

– И, тсіде крсе не болыпты? Брімізде болатын жадай. Ерлан ндеместен назарын алдыа арай алыста орналасан апаа аударды. Оны крген тсі інде болып жатанына ол сене алан жо.

***

Барлыы нсіз, тек жылыларды тятары мен пырылдап шыан тынысы жне саырлаан жгенні дыбысы тыныштыты бзды. Кшелерді шетінде олара халы йлерді арасынан сыалай арады, біра ешкімні кшеге шыуа дті баран жо. Ерлан олара мды кзін тастай апаа шаба берді. Кп замай олар тас жабылан апаа айтарлытай жаындаанда, оны айналасында жне апаны тбесіндегі сарбаздарды алай садатарын тартып, оларды кздеп жатандыы Ерлана аны крінді.

– аландарыды дайындадар! – деп айайлады. Барлыы аландарын тбесіне ойып, арсыластарыны шабуылын ктті.

Ерлан аланыны астынан олара арап келе жатты, сол стте оан «Атыдар» деген дауыс естілді.

– Дайындалыдар! – деп Ерлан бйры берді. Суылдай шан отар оларды аландарына тарсылдай тиді, кейбір отар жылылара тиіп, олар жерге домалай лады, ал кейбір жолы болмаан сарбаздара о тиіп, олар ажал шты.

– азір екінші толыны келеді, босасымадар! – деді Батыра.