Залаты ключык, або Прыгоды Бураціны
Шрифт:
У яго ўстаў дыбам кутасік на каўпачку. Ён ледзь не зваліўся ў ваду ад страху.
Але гэта была не змяя. Гэта была нікому не страшная, пажылая чарапаха Тарціла, з падслепаватымі вачыма.
— Ах ты, бязмозглы, даверлівы хлапчук з кароценькімі думкамі! — сказала Тарціла. — Сядзеў бы ты дома ды старанна вучыўся! Занесла цябе ў Краіну Дурняў.
— Дык я ж хацеў здабыць чым болей залатых манет для таты Карла… Я надзвычччай добры і разважлівы хлопчык…
— Грошы твае ўкралі кот і лісіца, — сказала чарапаха. — Яны прабягалі каля сажалкі,
— Не лаяцца трэба, — прабурчаў Бураціна, — тут памагчы трэба чалавеку… Што я цяпер буду рабіць? Ой-ой-ой!.. Як я вярнуся да таты Карла? Ай-ай-ай!..
Ён цёр кулакамі вочы і хныкаў так жаласна, што жабы раптам усе адразу ўздыхнулі:
— Ух-ух… Тарціла, памажы чалавеку.
Чарапаха доўга пазірала на месяц, штосьці ўспамінала…
— Аднойчы я вось гэтак жа памагала аднаму чалавеку, а ён потым з маёй бабулі і майго дзядулі нарабіў чарапахавых грабянцоў, — сказала яна. І зноў доўга пазірала на месяц. — Што ж, пасядзі тут, чалавечак, а я папоўзаю па дне, — можа, знайду адну карысную рэч.
Яна ўцягнула змяіную галаву і паволі апусцілася пад ваду.
Жабы прашапталі:
— Чарапаха Тарціла ведае вялікую таямніцу.
Мінула шмат-шмат часу. Месяц ужо хаваўся за ўзгоркі…
Зноў загайдалася зялёная раска, з'явілася чарапаха, трымаючы ў роце маленькі залаты ключык.
Яна паклала яго на ліст ля ног Бураціна.
— Бязмозглы, даверлівы хлапчук з кароценькімі думкамі, — сказала Тарціла, — не бядуй, што лісіца і кот укралі ў цябе залатыя манеты. Я даю табе гэты ключык. Яго ўпусціў на дно сажалкі чалавек з барадой такой даўжыні, што ён яе запіхваў у кішэню, каб яна не замінала яму хадзіць. Ах, як ён прасіў, каб я адшукала на дне гэты ключык!..
Тарціла ўздыхнула, памаўчала і зноў уздыхнула так, што з вады пайшлі бурбалкі.
— Але я не памагла яму, я тады была вельмі злосная на людзей за маю бабулю і майго дзядулю, з якіх нарабілі чарапахавых грабянцоў. Барадаты чалавек шмат расказваў пра гэты ключык, але я ўсё забылася. Памятаю толькі, што трэба адамкнуць ім нейкія дзверы, і гэта прынясе шчасце…
У Бураціна закалацілася сэрца, загарэліся вочы. Ён адразу забыўся на ўсе свае няшчасці. Выцягнуў з кішэні куртачкі п'явак, паклаў туды ключык, ветліва падзякаваў чарапасе Тарціле і жабам, кінуўся ў ваду і паплыў да берага. Калі ён чорненькім ценем паказаўся на краі берага, жабы вухнулі яму ўслед:
— Бураціна, не згубі ключык!
Бураціна ўцякае з Краіны Дурняў і сустракае таварыша па няшчасцю
Чарапаха Тарціла не паказала дарогі з Краіны Дурняў.
Бураціна бег куды вочы глядзяць. За чорнымі дрэвамі блішчалі зоркі. Над дарогай звісалі скалы. У цясніне ляжала воблака туману.
Раптам наперадзе Бураціна заскакаў шэры камячок. Тут жа пачуўся сабачы брэх.
Бураціна прыціснуўся да скалы. Міма
Шэры камячок кінуўся з дарогі ўбок — на адхон. Бульдогі — за ім.
Калі тупат і брэх аддаліліся, Бураціна кінуўся бегчы так шпарка, што зоркі хутка-хутка паплылі за чорнымі галінамі.
Раптам шэры камячок зноў пераскочыў дарогу. Бураціна паспеў разгледзець, што гэта заяц, а на ім верхам, трымаючы яго за вушы, сядзіць бледны маленькі чалавечак.
З адхону пасыпаліся каменьчыкі, — бульдогі ўслед за зайцам пераскочылі дарогу, і зноў усё заціхла.
Бураціна бег так шпарка, што зоркі цяпер, як шалёныя, імчаліся за чорнымі галінамі.
Трэці раз шэры заяц пераскочыў дарогу. Маленькі чалавечак, зачапіўшыся галавой за галіну, скінуўся з яго спіны і шлёпнуўся проста пад ногі Бураціна.
— Ррр-гаў! Трымай яго! — праскакалі ўслед за зайцам паліцэйскія бульдогі: вочы іх былі так наліты злосцю, што не заўважылі ні Бураціна, ні бледнага чалавечка.
— Бывай, Мальвіна, бывай назаўсёды! — плаксівым голасам прапішчаў чалавечак.
Бураціна нахіліўся над ім і са здзіўленнем убачыў, што гэта быў П'еро ў белай кашулі з доўгімі рукавамі.
Ён ляжаў галавой уніз у каляіне і, відаць, лічыў сябе ўжо мёртвым і прапішчаў загадкавую фразу: «Бывай, Мальвіна, бывай назаўсёды!» — развітваючыся з жыццём.
Бураціна пачаў яго трэсці, пацягнуў за нагу, — П'еро не варушыўся. Тады Бураціна знайшоў п'яўку, што завалялася ў кішэні, і прыставіў яе да носа чалавечка, які ўжо не дыхаў.
П'яўка, доўга не думаючы, цапнула яго за нос, П'еро шпарка сеў, заківаў галавой, адарваў п'яўку і прастагнаў:
— Ах, я яшчэ жывы, як відаць!
Бураціна схапіў яго за шчокі, белыя, як зубны парашок, цалаваў, пытаўся:
— Як ты сюды трапіў? Чаму ты імчаўся верхам на шэрым зайцы?
— Бураціна, Бураціна, — адказаў П'еро, палахліва азіраючыся, — схавай мяне хутчэй… Гэта ж сабакі гналіся не за шэрым зайцам, яны гналіся за мною… Сіньёр Карабас Барабас ловіць мяне дзень і ноч. Ён наняў у Горадзе Дурняў паліцэйскіх сабак і пакляўся схапіць мяне жывым або мёртвым.
Удалечыні зноў зацяўкалі сабакі. Бураціна схапіў П'еро за рукаў і пацягнуў яго ў зараснік мімозы, усыпанай кветкамі ў выглядзе круглых жоўтых пахучых пухіркоў.
Там, лежачы на прэлых лістах, П'еро шэптам пачаў расказваць яму:
— Разумееш, Бураціна, аднойчы ноччу шумеў вецер, ліў дождж як з вядра…
П'еро расказвае, якім чынам ён, верхам на зайцы, трапіў у Краіну Дурняў
— Разумееш, Бураціна, аднойчы ноччу шумеў вецер, ліў дождж як з вядра. Сіньёр Карабас Барабас сядзеў каля камінка і курыў люльку. Усе лялькі ўжо спалі. Я адзін не спаў. Я думаў пра дзяўчынку з блакітнымі валасамі…
— Знайшоў пра каго думаць, вось дурань, — перабіў Бураціна. — Я ўчора ўвечары ўцёк ад гэтай дзяўчынкі — з каморкі з павукамі…