Евангелле ад Мамы

Барадулін Рыгор

Памінанне Міхася Стральцова

Калісьці любілі мяне мерцвякі — Услед паўтараю за Апалінэрам. Іх цені яшчэ не зніцелі, якія сніліся птушкамі на досвітку шэрымі, межы, сумежыўшы ўсе, да ракі Ва ўрочышчы ценяў прыпалі з даверам. На мёртвай рацэ, дзе чаўнарыць Харон, Нікому звалі яшчэ не ўсміхаліся, зоркі не спелі пулятымі гронкамі, дзе пажалі сярпамі жалю Вачніцы сон незямны, як закон, Звязаўшы снапы, пазямнелі амаль імі. Мглісты Міхась, як з сузор’я Стральца, Глядзеў на мяне з-пад нябёс Нотр-Дама. І я, як жывому, яму абяцаў адведаць забытыя сны нашы ды маразоў, і паднесці з карца, З якога паіла крыніца, як мама…

Драўляны

галубок

Ляцеў, Ляцеў І ўбок Упаў На дол нясвежы Драўляны галубок Ля Эйфелевай вежы. І чорная рука Крылу імпанавала, Слабога галубка Купіць прапанавала. Не ўзяў і не купіў Нягеглае стварэнне. Парыж і піў, і кпіў, І статуі старэлі. І галубок наноў І трапятаўся, й падаў. Хто наскіпаў са сноў Лучыны для прыгадаў? Загадка пра клубок — Крыж на крыжы, Калі знаеш, не кажы. — Клубок! — Скулле табе ў бок! Кальнула напамінам. …Клубіўся галубок… Не даўся ў рукі кпінам… І расстаўляў лубок Няхітрыя мярэжы, Каб падаў галубок Ля Эйфелевай вежы…

Вушацкі сон

Я загадваў няраз, цот ці ліш Засталося мне ў долі ў прыполе. І прысніўся ў Вушачы Парыж. Заблудзіўся я ў ім, Як у полі. І, як гэта заведзена ў сне, Я спазніўся, Таму ж і не ўбачыў Нечага. І хацелася мне Перанесці, як хату, Вушачу ў Падсуседзі Парыжу, Каб вяз, Бацькаў вяз на палях Елісейскіх Зелнеўся на яблычны Спас, Як зямляк На азёрах усвейскіх. Каб у гіз, Разганяючы кроў, Паспытаўшы з гарода грыжанкі, На паўдзён заганялі кароў У шкляныя хлявы парыжанкі. І прачнуўся. Прыхмарваўся дзень, Як прытомлены думнік Радэна. І лавіла свой цень-круцень Над страхой у суседа антэна.

Парыжам поўная галава

Анёл вясёлы лыжы Настроіў на Парыж. І я жыву ў Парыжы, Бо смутак мой, Як віж, За радасцю цікуе, Што там маёй была, І похапкам цюкуе Парыжскага святла Бязважкасцю цяжкія, Як воблакі, цюкі. І смутку рэжуць шыю Дакору асцюкі. З Булонскага, былога, У лес вушацкі свой Яму ляжыць дарога З лірычнаю жарствой. Хай смутак пакарпее! А я наўспыш, як пыж, Са стрэльбы нецярпення Лячу — Абы ў Парыж!

Запомнілася

Карласу Шэрману

Гляджу на афішы, І забірае ахвота Забраць дадому, Каб прымацаваць на фіранцы Гэтае На фоне нацыянальнага сцяга Каляровае фота Найлепшае срачкі Францыі тысяча дзевяцьсот дзевяноста першага года…

Выходзіць…

Туга, як пад венікам мыш, Чакае тае хвіліны, Каб зноўку сасніўся Парыж Лятучы Як рой чмяліны. Каб вуліцу перайшла, Як рэчаньку, парыжанка, Пакуль набірае цяпла У хаце свая ляжанка. Хай пал прабяжыць наўздрыж, Нібы той цягнік з адхону… Выходзіць з мяне Парыж, Як градусы з самагону.

* * * У запушчаным…

У запушчаным, Пушчаным на самапас Садзе Гвалт

падымаюць сарокі. Аблачыны маўчаць, як сурокі. Пазірае на ўсё ясназоркі Час, Набраўшы маўчання ў запас. Што вяшчуюць — Бяду, навіну Траскатухі ў прытомленым садзе? Мне б хацелася вырваць віну, Як з глухое ляхі травіну, Павініцца, пакрыўдзіцца Звадзе, Што мяне пасварыла са мной, Што звяла мяне з сумам, самотай, Сцежак шмат натаптала з адной, З той адной, што ўцякала з вясной І душы маёй раіла: лётай! Я зусім заблудзіўся на сцежках чужых, Я згубіў сваю сцежку спакою. Дзякуй, сад, Што са мною таемна заціх. Твой, Паганец зялёны, І ўздых, і ўскалых Я хрышчу абмялелай ракою…

Расчуленае перадзім’е

Радзіславу Лапушыну

Калі б у свеце ўсім адзін такі, Як Вы, застаўся, Жыць на свеце варта. Чужэюць, халадзеюць дружбакі, І з хмелем шчырасці мялее кварта, З якое ў маладосці п’еш нагбом, Як у люстэрка, ў дно Глядзіш на схіле. Званец на лузе, На званіцы бом, Здаецца, адцвілі, адгаманілі. І ўзнікне звонка Сябра малады, Як гук, Што сум на глухасць правярае. Адлежна пацяплеюць халады, І крыўдаў і хвароб адстане зграя. І возера паверыць астравам, І абмакнецца ў дождж Блакіту луста. Я словы Вашыя вяртаю Вам: Без Вас у пана Бога будзе пуста.

Зялёны ўспамін

* * * Пушча…

Пушча — Зялёны ўспамін планеты Пра тыя часіны спакою, Калі Ўсё буяла па ўсёй зямлі, Калі збываліся прыкметы. Пушча — недашаптаная казка, Дзе сняцца борцям мядзведжыя сны, Дзе хочуць рэха ўцвяліць лесуны, А ў восені воўк наняцца падпаскам. Пушча — Пушчаны голас на волю, Гул капыту І разгул лычу, Грахі, адпушчаныя крумкачу, Што сыціўся дзікім мясам без солі. Спытаецца вецер: — Куды вы, аблокі? Адкажуць дажджамі: — У Налібокі.

Быццам

Быццам просіць душа глухая: Не міні мяне, Памяні. Ціхі дождж ідзе й не сціхае. Аж чуваць, як растуць камяні…

На валожынскіх могілках

На могілках ні дрэўца. І здалёку Падасца — крушні ўсе разварушылі. Ці нават цень трымаць нялёгка лёху, Дзе ўсе Зямны свой клопат патушылі. Імшэе мірна з зоркаю Давіда Менора, Што як восці з рэчку смутку. Дзядоўніку надломаная дзіда Трымае ля сцяны благую чутку. Конь белы, Дзве казы Ды тры авечкі На восеньскай скупой пасуцца пашы. Палеглых камянёў глухія вечкі Схацелі засланіць магілам пашчы. Як з Бібліі авечкі, Козаў быццам Прыгнаў Шагал, І конь з яго размаху. Грэць дол ужо астылы Звычна пыцкам. Скубуць траву, Што прарастае з праху.

* * * Гэта, як з цыганчынай маны…

Гэта, як з цыганчынай маны: Вечны дом, далёкая дарога. Адыходжу я ад гаманы, Адыходжу ад сябе самога. Скрытна ад мяне ўцякае спрыт. Круціць сумна дні мае кружала. Рыба куплена, і воз накрыт, Як радня апошняя казала. Спадабаецца траве мой след. Можа, зноў вяртаюся дадому. А чаго прыходзіў я на свет, І не адкажу сабе самому.