Пастка для пярэваратня
Шрифт:
— Так і быць. Выпішу табе яшчэ адну прыгажуню Васілісу. Цар з царом заўжды дамовяцца.
Паэт Карней узняў галаву.
— Ваша вялікасць! Яшчэ адзін верш напісаўся, крышку ўдаўся. Дазвольце прачытаць.
— Чытай. Хм… Яшчэ адну прыгажуню… Пацешыў. Чытай.
— Гэты верш я прысвячаю вашаму палацу.
Царскаму палацу прысвячае! Няўжо пасля прачытае вершы, якія прысвяціў царскім коням ці царскім астрыжаным сабакам? Пра сабак было б цікава паслухаць.
— Чаму майму палацу, а не мне? — запытаў народны цар Іванка.
— Ваша вялікасць, палац ваш. Выходзіць,
— Твая праўда. Чытай.
Паэт Карней адну нагу паставіў уперад, рукі заклаў за спіну і пачаў чытаць нараспеў:
Тут ціш і лагода, Вясна і свабода. Няхай жыве цар — Наш валадар.Я зірнуў на народнага цара Іванку. Жмурыцца, як кот на печцы. Даспадобы яму і пра вясну, і пра свабоду. А свайго галоўнага міністра паслаў з мядзведзем барукацца. Хіба забыўся? Памяць кароткая, калі так. Няўжо паэт Карней пра ягоныя фокусы не ведае? Не. Ведае. Чытае, а мабыць, новая прыгажуня ў галаве.
Тут кветкі цвітуць, Апельсіны растуць. Няхай жыве цар — Наш валадар.Няхай жыве… А людзям хіба не трэба жыць? Хутка разбойнікаў на волю выпусцяць. А Карней стараецца. Лоб аж блішчыць. Нямала поту сёння пралье.
Тут сонца ўзыходзіць, А месяц заходзіць. Няхай жыве цар — Наш валадар.Чаму менавіта тут, каля палаца, сонца ўзыходзіць, а месяц заходзіць? Як гэта вылічыў Карней? Ён, атрымліваецца, не толькі паэт, але і астраном.
Тут пчолкі не джаляць. За гэта іх хваляць. Няхай жыве цар — Наш валадар.Напісаў, што пчолы не джаляць. Хіба яны не такія, як усе? За гэткую паэзію не шкодзіла б гарачых даць. Тады і пра заморскую прыгажуню Васілісу забыўся б. З адной жонкай жыў бы.
Тут птушкі спяваюць, А коні іржаюць…— Ха-ха-ха… — не стрымаўся я. Паэт Карней здрыгануўся.
— Чаго ты?
— Коні іржаюць. Ха-ха-ха… — мацней зарагатаў я.
— Хіба не іржаюць? Мо скажаш, што мычаюць? Дык яны не каровы. У іх рог няма.
— Не іржаюць, а іржуць, — удакладніў Пятрусь.
Паэт Карней наморшчыў лоб.
— Іржаюць… Іржуць… Мабыць, трэба «іржуць». Але ж «іржуць» і «спяваюць» не рыфмуецца. Няма рыфмы. Верш разбураецца. Збілі з панталыку, чэрці. Трэба нешта новае прыдумаць.
— Пасядзіш і прыдумаеш, — сказаў народны цар Іванка.
— Канешне, прыдумаю. А цяпер прачытаю карацельку.
— Якую карацельку? — вылупіў
— Такі невялікі верш. Кароценькі. Новая форма верша. Можна?
Народны цар Іванка кіўнуў галавою.
— Чытай.
Паэт Карней таксама страсянуў галавою.
Славім сонца і свабоду, Што даў цар свайму народу!Стаіць, пазірае на народнага цара Іванку. Нібы дзіцё, якое на Новы год, каля ёлкі, прыз за выступленне чакае. Сонца славіць… Свабоду… Не. Свайму гаспадару дагаджае. І прыдумаў жа такое: карацелька. Не паэт, а сапраўдны карацельшчык. Складае так, каб было карацей і да славы, і да багацця.
— Выдатная карацелька, — усміхнуўся народны цар Іванка. — Правільна ты напісаў. Я даў ім сонца. Калі б не я, то яно не свяціла б. А калі б і свяціла, то ўсё роўна не грэла б. Яно толькі, толькі…
— Толькі тлела б, — дапамог паэт Карней.
— Во! Во! Не грэла б, а тлела б. Як малюсенькі-малюсенькі вугалёчак.
Цар Іванка лічыць, што без яго сонца не грэла б. Няўжо ўсур'ёз? Мабыць, усур'ёз. Вочы блішчаць, што ў галоднага. Паэт Карней яго славіць, а ён расце як на дражджах.
— Яшчэ адну карацельку прачытаю. Можна? — падаў голас паэт Карней.
— Можна. А тую… Загадаю, каб тую ўсе-ўсе вывучылі.
Паэт Карней кашлянуў у кулак і пачаў:
Прыязджайце да нас у госці…— Будзем вам ламаць мы косці,— перапыніў яго народны цар Іванка.
— Мне? — скалануўся паэт Карней.
— Табе не. Каму-небудзь іншаму…
— Каму-небудзь іншаму трэба. Хапае незычліўцаў на свеце. Ваша вялікасць, яны ёсць і ў нашым горадзе. Паэт Мацей нядаўна казаў, што яму надакучыла вас славіць. Казаў, што стане пісаць пра птушак, пра кветачкі. Каб ваша імя ні-ні…
Ну й губасцік!.. Ён не толькі паэт-астраном, але і зайздроснік. Топча ў гразь паэта Мацея. Дзе ж ягоны гонар?
— Ваша вялікасць, паэт Мацей даўно хоча славіць не вас, а розных там птушачак-шчабятушачак.
— А мы яго на мыла.
— Трэба, ваша вялікасць. Спісаўся.
— Не хвалюйся. Ідзі, пішы, старайся.
Паэт Карней, ашчасліўлены, выйшаў з залы. Цяпер ён, відаць, быў на сёмым небе ад радасці. І ласкавага слова дачакаўся, і паэта Мацея ўтапіў. Магчыма, нядаўна разам за сталом з ім сядзеў, свае карацелькі чытаў. Які ж дурань паэт Мацей! Каму прызнаўся, што надакучыла славіць, што захацелася пра прыроду напісаць!
— Хлопчыкі,— прагаварыў народны цар Іванка, — навучыліся чаму-небудзь?
Хоча, каб і мы славілі, як паэт Карней, каб скакалі пад ягоную дудку, каб утапілі адзін аднаго, калі прыйдзецца.
— Не буду такім, як Карней, — сказаў я.
— Няхай у яго пан Бадзей павучыцца, — дадаў Пятрусь.
Пан Бадзей скрыгітнуў зубамі.
— Вас дрынам трэба вучыць.
— Вельмі ж ганарыстыя, — працадзіў праз зубы народны цар Іванка. — Вас яшчэ супроць шэрсці не гладзілі.
— У прафілакторый іх? — запытаў пан Бадзей.