Польские сказки
Шрифт:
Byl sobie szewc ubogi, pijak zawolany, i mial poczciwa zone, syna jedynaka i kilka c'orek.
Syn mial juz lat kilkana'scie, a wiec troskliwa matka ubrala go, jak mogla, gl'owke gladko uczesala, czule go ucalowala, w ko'sciele naboznie sie z nim pomodlila i w daleka go droge poprowadzila, do stolecznego miasta, by go do jakiego majstra na termin odda'c i poczciwego jakiego rzemiosla nauczy'c.
Gdy juz byli w polowie drogi (когда они уже были на полпути; polowa – половина; droga – дорога, путь; w polowie drogi – на полпути), napotkal ich jaki's szlachcic w czarnej kapocie (встретил их какой-то шляхтич в чёрном кафтане; szlachcic – шляхтич; дворянин, kapota – балахон; кафтан), upodobal chlopca i namawial go do siebie na nauke (полюбил парня и уговаривал его /пойти/ к себе учиться; do – к; nauka – обучение, учение, учёба; odda'c na nauke – отдать в школу/учиться); ale ze staruszke zwyklym chrze'scija'nskim pozdrowieniem nie powital i co's mu 'zle z oczu patrzylo (но, так как он старушку
Gdy juz byli w polowie drogi, napotkal ich jaki's szlachcic w czarnej kapocie, upodobal chlopca i namawial go do siebie na nauke; ale ze staruszke zwyklym chrze'scija'nskim pozdrowieniem nie powital i co's mu 'zle z oczu patrzylo, a bardziej jeszcze, ze rzemiosla swego wymieni'c nie chcial – staruszka swego syna powierzy'c mu nie chciala i wreszcie tak go ofuknela, ze sie odczepil i w tyle pozostal.
Ida wiec sami a ida i kiedy juz kilka mil uszli (идут, стало быть, одни а = и идут и, когда уже несколько миль прошли; uj's'c – пройти), ujrzeli sie w'sr'od wielkiej pustyni (увидели себя среди большой пустыни), przez kt'ora caly dzie'n idac (через которую идя целый день), nigdzie ani wioski ani lichej karczmy (нигде ни деревни, ни убогого трактира; lichy – бедный, убогий), ani nawet zywej duszy nie napotkali (ни даже живой души не встретили), a upal tak byl wielki (а зной был такой большой = сильный), ze z pragnienia (что от жажды; z – от /об эмоц. сост./), goraca i glodu podr'ozni calkiem ustali i na wielkim go'sci'ncu piaszczystym usiedli odpocza'c (жары и голода путники совершенно остановились и на большой песчаной дороге сели отдохнуть; goraco – жара; usta'c – прекратить, остановиться; go'sciniec – большак, дорога), i placza oboje (и плачут оба; plaka'c).
Ida wiec sami a ida i kiedy juz kilka mil uszli, ujrzeli sie w'sr'od wielkiej pustyni, przez kt'ora caly dzie'n idac, nigdzie ani wioski ani lichej karczmy, ani nawet zywej duszy nie napotkali, a upal tak byl wielki, ze z pragnienia, goraca i glodu podr'ozni calkiem ustali i na wielkim go'sci'ncu piaszczystym usiedli odpocza'c, i placza oboje.
Wtem na r'ownej i pustej drodze (вдруг на ровной и пустой дороге; droga), tuz przy szewcowej i jej synie zjawia sie nagle kamie'n ogromny (сразу же рядом с женой сапожника и её сыном появляется огромный камень; tuz – сразу же; przy – рядом; szewcowa – жена сапожника; szewc – сапожник), a na tym kamieniu stoi na p'olmisku goraca piecze'n wolowa (а на этом камне стоит = находится на миске горячее говяжье жаркое), obok lezy bulka bialego chleba i stoi dzban z pieniacym sie piwem (рядом лежит булка белого хлеба и стоит кувшин с пенящимся пивом).
Podr'ozni skwapliwie do kamienia przyskoczyli (путники поспешно подбежали к камню; przyskoczy'c do kogo's, czego's – подскочить, подбежать к кому-л., к чему-л.), ale gdy reka do jadla siegneli (но, когда рукой = руками к еде потянулись; siegna'c po co's – потянуться к чему-л.), wszystko zniklo i pr'ozny tylko kamie'n pozostal (всё исчезло, и только пустой камень остался; znikna'c – исчезнуть); gdy za's odeszli (а когда отошли; odej's'c), znowu kamie'n jak pierwej byl zastawiony (снова камень как прежде был накрыт)!..
Wtem na r'ownej i pustej drodze, tuz przy szewcowej i jej sy-nie zjawia sie nagle kamie'n ogromny, a na tym kamieniu stoi na p'olmisku goraca piecze'n wolowa, obok lezy bulka bialego chleba i stoi dzban z pieniacym sie piwem.
Podr'ozni skwapliwie do kamienia przyskoczyli, ale gdy reka do jadla siegneli, wszystko zniklo i pr'ozny tylko kamie'n pozostal; gdy za's odeszli, znowu kamie'n jak pierwej byl zastawiony!..
Kiedy tak kilka razy na pr'ozno kusili sie o posilek (когда они так несколько раз тщетно пытались съесть еду; kusi'c sie o co's – пытаться/стремиться сделать/достичь что-л.; posilek – еда /приём пищи/), kt'ory to sie zjawial (которая то появлялась), to znikal na kamieniu (то исчезала на камне) – bystrego pojecia chlopiec szewcowej domy'slil sie (сообразительный парень жены сапожника догадался: «сообразительного представления парень…»; bystry – живой; проницательный, сообразительный; pojecie – понимание, представление), co to znaczy (что это значит), odlamal wiec kawal podr'oznego kija (отломал он поэтому кусок дорожного посоха; podr'ozny –
Kiedy tak kilka razy na pr'ozno kusili sie o posilek, kt'ory to sie zjawial, to znikal na kamieniu – bystrego pojecia chlopiec szewcowej domy'slil sie, co to znaczy, odlamal wiec kawal podr'oznego kija, kt'ory byl osinowy, zastrugal jak kolek, zblizyl sie do kamienia i w miejscu, gdzie cie'n jego padal, wbil go do ziemi.
Az oto kamie'n znika (аж = и вот камень исчезает), a gdzie byl jego cie'n przygwozdzony (а где была его тень пригвождённая; gw'o'zd'z – гвоздь), stoi ten sam podr'ozny szlachcic w czarnej kapocie (стоит там путник-шляхтич в чёрном кафтане; sta'c – стоять), co to chlopca szewcowej na termin namawial (что то = который парня жены сапожника на ученичество = пойти к нему в ученики уговаривал), i ani ruszy sie z miejsca (и даже не двинется с места; ani – даже), a tak skurczony i zbiedzony (а так = такой скорчившийся и обедневший; zbiedzony = zbiednialy), jakby go kto wrzatkiem oblal (как будто его кто/-то/ кипятком облил; wrzatek – кипяток) – i pokloniwszy sie do samej ziemi (и, поклонившись до самой земли), zaczal chlopca blaga'c (начал он парня умолять), by 'ow kolek z ziemi wyjal (чтобы он тот колышек из земли вынул).
Az oto kamie'n znika, a gdzie byl jego cie'n przygwozdzony, stoi ten sam podr'ozny szlachcic w czarnej kapocie, co to chlopca szewcowej na termin namawial, i ani ruszy sie z miejsca, a tak skurczony i zbiedzony, jakby go kto wrzatkiem oblal – i pokloniwszy sie do samej ziemi, zaczal chlopca blaga'c, by 'ow kolek z ziemi wyjal.
– Nie wyjme, bracie (не выну, брат; brat) – rzekl chlopiec (сказал парень) – trafila kosa na kamie'n (нашла коса на камень; trafi'c – попасть; наткнуться; trafila kosa na kamie'n – нашла коса на камень)! Ty's (ты: «ты есть»; ty – ты; jeste's – ты есть), wida'c (видно), czarownik (колдун), wprowadzile's nas na te pustynie i ze zglodnialych i spragnionych chciale's sie (ввёл нас на = в эту пустыню и над голодными и томимыми жаждой хотел; zglodnialy – проголодавшийся, голодный; spragniony – испытывающий жажду, томимый жаждой), nedzniku (негодяй), natrzasa'c (издеваться = поиздеваться; natrzasa'c siez kogo's, czego's – насмехаться, издеваться над кем-л., чем-л.)! Post'ojze rok i sze's'c tygodni (постой же год и шесть недель), az wyschniesz i staniesz sie jak ten kolek (покуда не высохнешь и /не/ станешь как этот колышек; az – пока не, пока не; wyschna'c высохнуть; sta'c sie – стать), kt'orym cie do ziemi przygwo'zdzilem (которым я тебя к земле пригвоздил).
– Nie wyjme, bracie – rzekl chlopiec – trafila kosa na kamie'n! ty's, wida'c, czarownik, wprowadzile's nas na te pustynie i ze zglodnialych i spragnionych chciale's sie, nedzniku, natrzasa'c! Post'ojze rok i sze's'c tygodni, az wyschniesz i staniesz sie jak ten kolek, kt'orym cie do ziemi przygwo'zdzilem.
– Ach (ах), zmiluj sie (смилуйся), dobrodzieju (милостивый государь; dobrodziej – уст. милостивый государь)! Pro's, o co chcesz (проси, о чём хочешь; prosi'c o co's – просить чего-л., о чём-л.), a natychmiast otrzymasz (а = и тотчас /то/ получишь), uwolnij mnie tylko (освободи меня только)!
– Dobrze (хорошо), niech i tak bedzie (ладно: «пусть и так будет»; niech – пусть)! Ot'oz naprz'od sta'n sie znowu jak pierwej kamieniem (итак, сначала стань как прежде камнем), a na nim niech znajdziemy to wszystko (а на нём пусть мы найдём всё то), co'smy juz na nim widzieli (что мы уже на нём видели; co – что; jeste'smy – мы есть).
– Ach, zmiluj sie, dobrodzieju! pro's, o co chcesz, a natychmiast otrzymasz, uwolnij mnie tylko!
– Dobrze, niech i tak bedzie! Ot'oz naprz'od sta'n sie znowu jak pierwej kamieniem, a na nim niech znajdziemy to wszystko, co'smy juz na nim widzieli.
Znikl szlachcic w czarnej kapocie (исчез шляхтич в чёрном кафтане), a zjawil sie znowu kamie'n obrusem zaslany (а появился снова камень скатертью застеленный), 'swieza pieczenia (свежим жареным мясом), chlebem i piwem zastawiony (хлебом и пивом заставленный).
Podr'ozni najedli sie, napili (путники наелись, напились), Bogu podziekowali (Бога поблагодарили; dziekowa'c komu's, czemu's – благодарить кого-л., что-л.), a kamie'n znowu stal sie czlowiekiem jak pierwej i prosil (а камень снова стал человеком, как прежде, и просил), by go odgwo'zdzi'c (чтобы парень вынул посох: «чтобы его отгвоздить»).