Нигина ва Мирмалик
Шрифт:
азор афсс, ки чунин шуд: Парихон гирён-гирён рост хесту ба уллаи к нигарист ва бо аломати видоъ даст афшонда, аз боми баланд худро каллапо ба замини сахт партофт. Фарод, ки ин фоиаро аз боло бо чашми хунполо медид, «мардона мурдан дар рои иш кори мардони мард аст!» гён, бо ангушт Парихонро ишорат карду аз уллаи тешазадааш худро сарозер поён афканд.
Ккамари бо зарби теша кандаи Фарод ба абри ошии номурод табдил ёфт…
Амад иссаи афсонавиро бо марои том шуниду зери лаб урунгид:
– Ин ам, ки аз Хусрав ба дстдорон расид, аз чашму дили газоф- кори падарон расид.
Рости гап, дар бораи иши номуроди Фароду Ширин ва Лайлию Манун иссао бисёр шунида будам, вале саргузашти Фароду Парихон басо шигифтовару дилхарош аст. Сад афсс, ки тешаи Фарод дили сангро шикофт, аммо ба дили сангин асар накард. азор афсс, ки номард теша бар решаи ишварз зад… Худо агар хоад, вату соаташ ояд, перомуни ин исса достоне пуршр хоам набишт!
Эй набзшиноси ошион ангуштат,
Олуда ба хун аз раги он ангуштат!
В-эй чанги Парихони сабукдилшударо
ар дам чу пар дода забон ангуштат!
Рзи дуюми саёат шоирон ба тамошои дараи Патар рафтанд. Дар себаргазори хушнакати лаби йбори Лор, ки оби ширину зулолаш аз чор чашмаи ксор атра-атра амъ мешуд, муддате бофароат нишаста, кфти роро бароварданд. Амад аз тамошои манзараои яке аз дигар зебо ва хониши мурони хушилони кистон шайдочашму шефтадил гашта, пиёлаи пудиначой то атраи охирин ншид ва бо шеваи айратомез пурсид:
– Ин мавзеъро чаро Патар мегед?
– Ман аз куо донам? – бо ангушти ишорат буни гш хорид Абдулмаид. – атто намедонам, ки Патар ч маъно дорад?
– Патар калимаест, ки тилисму таъвизу тморро дар якояг фаро мегирад, – шар дод шоири Исфаранг. – Тилисм чизест, ки ё бахту саодат меорад ё бадбахтию фалокат. Таъвиз дуои дафъи балост. Тмор низ балогардон асту хаташ ончунон дараму барам, ки агар сад сол он коон, арфе хонда натавон. Яъне, «патар» вожаи нохуб аст, аммо айронам: макони биишт чаро Патар ном дорад?
Абдулмаид чашми имдод ба амроон дхт. Деони солхрдае риши ктоашро бо ангушт шона зада, барои авоб кшид:
– Замоне ин о сайргои наварсон ва гулдухтарон буд. ар рзи чоршанбе тда-тда барои чархзан меомаданд. Бо худ дегу коса, нону анд, бирину раван ва доира оварда, то ош пухтан ва баъди таом хрдан расу шодию обпош мекарданд. Он рзи нишаст чоршанбеи муродбахш ном дошту узури мардон ва атто писарбачао атъиян манъ буд. Занои калонсол, махсусан кампиро низ аз маърака берун буданд, ки ин ашу азаби оноро унбонду шонд ва сар шуд тморборон, тилисмбанд ва серу оду. Дар натиа сайрго ба ангой табдил ёфт: духтарон ба ойи расу шод аз барои дупула гап арбадаю муноиша мекардаг шуданд, ини рафтуомад дасти яке мешикасту пойи дигаре ланг мешуд. Арсаке тифли ношуд мезойиду дигараш аз бефарзанд пушти даст мехойид. Баъде, ки дар паси харсанге як авонро бо духтаре амош ёфтанд, корд ба мази устухони волидон расид ва оно «Патар хатар дорад!» гён духтарони худро иозат надоданд, ки дигарбора ба сайрго раванд ва рои оноро ба мавзеи Беди ка гардонданд…
– Патар ойи хатар
– оон ном шоирро медонед, ако?
– а. асидаои хуб дорад…
– Вай ба Ворух омада бошад ё не?
– Инашро намедонам. Ч буд к?
– Як байти шоир ёдам омад дар бораи Патар. Гш кунед:
Чашми бад, к-аз патари оан таъвиз нагашт,
Банди таъвиз бибурреду Патар боздиед!
Шумо ам аз чашми баду тмору таъвизи кампиро наароседу банди тилисм бибурред ва рои Патар фарох бикушоед, ки ааб нишастангои олианоб асту аз Кабед бетар! Макони дилкушо набояд айф шавад. Сидан бикшед ва сайрго ба соибдилон боздиед.
Деоне, ки таърихи Патарро икоят карда буд, бо чашми пуршарар аз ой хест ва даст болои дил ниод:
– Барои ворух сухани шоир баробари фармони амир адру имат дорад! Ин дафъа биёед, Худо хоад, болои шокат мешинед, сайргоро пуродам мебинед ва дачанд лаззат мегиред.
ама баробар дасти омин бардошта, бо дили шод рои сафар идома бахшиданд.
Рзи сеюми саёат аз тамошои Рахнаи Оташон ооз ёфт, ки дар ониби шимолу шарии деа воеъ буд. Вазифаи робаладиро мударриси мадраса Зарифи Доно бар да дошт. Ин марди таърихдон ва олими забардаст амроонашро лазае аз рогард боздошту бо ангушти ишорат тарафи офтобшинамро нишон дода, гапро аз дуриои дур ооз бахшид:
– у, ана он ки сарсафедро мебинед? Дар бари доманаш гри му ой гирифтааст. Шояд бипурсед, ки чаро гристон ё абристон не? Барои он ки пайравони дини зардушт баробари оташу офтоб заминро низ муаддас дониста, майит дар хок намегронданду фаат устухонои аз гшт удошударо ба новус андохта, дар дахма мегузоштанд. Дар ин ккамар бошад, маъбади оташпарастон ойгузин буду агар ба исоб гирем, ки дар Ворух салтанат беш аз чаор азор сол пеш ба габрону муон тааллу дошт, пас ба хулосае метавон расид, ки ин дайр хеле адимист.
– Оре, оташкадаи Ворух маъруф ва машур буд, – ба сбат амро шуд Амад. – Дар китобои адима сабт шуда, ки ба ин дайри муон аз Бухорову Самаранду Истаравшан низ мубадону коинон ва атто мубади мубадон ташриф оварда, манзумаои «Авесто» месуруданду тафсири «Занд» мехонданд.
Мударрис бо ишораи сар шари шоирро тасди намуд ва бо шави аввала афзуд:
– Боз як чизи дигар: ама ашну маросимои хурсанд, мафилу тантанаои муон дар ин оташкада баргузор мешуд…
– атто базми арс? – пурсид авоне.
– Бале. Дар ин мафили муборак зардуштиён аз оташи амеша фурзони дайр гулхани бузурге афрхта, шоу мо, яъне арсу домодро гирди он давр занонда, занону мардон баробар мерасиданду суруд мехонданду шодком мекарданд. Ави аланга, яъне спаниш лазаи висол буд.
– Ин одат оло ам дар Ворух давом дорад, – лума партофт Абдулмаид. – Фараш амин, ки имрза домод саллаю то дораду арс фаран.
– Магар пешина арсо фаран надоштанд? – боз пурсид он авони аднавча.
– Ту арсои пешинаро дао маротиба дида, осим. Лекин маълум мешавад, ки эътибор надода.