Выкраданне Чарадзея (на белорусском языке)
Шрифт:
Кiн хуценька прабегся шарам па верхнiх пакоях, а ў iх - як венiкам усiх вымелi - толькi нейкiя нахлебнiкi, сонныя служкi, дзеўка з балеяй, старая з кульбаю... запусценне, цiшыня...
– Эвакуiравалiся яны, цi што?
– спытаўся Жуль, адхiлiўшыся на iмгненне ад пульта, якi стрымана падморгваў, бурчаў, нiбыта Жуль вёў касмiчны карабель.
– Вы да зорак лятаеце?
– спыталася Ганна.
– Дзiўна, - не звярнуў увагi на пытанне Кiн. У невялiкiм кутнiм пакоi, якi меў такi выгляд, быццам сюды ў спешцы панакiдалi розных рэчаў - куфроў, цюкоў, кашоў,
Пажылая дама гаварыла штосьцi, i Жуль правёў пальцамi над пультам, рэгулюючы гучнасць. Кiн спытаўся: - Якая мова?
– Старажытнапольская, - адказаў Жуль.
– Гора, гора, за грахi нашы кара, - гаварыла, сплюшчыўшы павекi, пажылая панi.
– Гора, гора...
– Супакойцеся, цётка, - адклiкнулася з акна дзяўчынка.
Нафарбаваны твар пажылой жанчыны быў нерухомы.
– Казаў жа твой бацька пачакаць да восенi. Як жа так, як жа так, мяне, старую, у думках пакалечыла. Абдзялiў мяне божа сваёй мудрасцю... А дзе ж наша дружына ды верныя слугi... Млосна, млосна...
– Магло быць горш...
– Дзяўчына дакранулася доўгiмi пальцамi да размаляванай праснiцы, што стаяла побач, i задумлiва пацягнула касмык воўны.
– Магло быць горш...
– Ты пра што думаеш?
– спыталася старая, не расплюшчваючы вачэй. Усхваляваў ён цябе, рыжы д'ябал. Грэх у цябе ў галаве.
– Ён князь, ён храбры вiцязь, - сказала дзяўчына.
– Дый няма граху ў маiх думках.
– Грэшыш, грэшыш... Дасць бог, дабяруся да Смаленска, упрашу брата, каб пакараў ён разбойнiкаў. Колькi гадоў я дома не была...
– Цi хутка служба скончыцца?
– спыталася дзяўчына.
– У русiнаў такiя доўгiя службы.
– Наш абрад вiзантыйскi, урачысты, - сказала старая.
– Я вось памяняла веру, а часам пакутую. А ты выйдзеш за княжыча, пяройдзеш у яго веру, мае грахi замалiць...
– Ах, пустая размова, цётка. Вы, русiны, легкаверныя. Ну хто вас ратаваць будзе, калi ўсе думаюць, што мы ў палоне ў летаў. Захопяць нас мечаносцы, горад спаляць...
– Не дай божа, не дай божа! Жахлiвы будзе гнеў караля Лешкi.
– Нам жа будзе ўсё роўна.
– Хто гэтая Магда?
– спыталася Ганна.
– Усе пра яе гавораць.
– Хутчэй за ўсё сваячка, можа, дачка польскага караля Лешкi Белага. I ехала ў Смаленск... Давайце паглядзiм, цi не ў царкве князь?
Перад расчыненымi дзвярыма сабора сядзелi калекi i жабракi.
Шар пранiк цераз сцяну сабора, i Ганне здалося, што яна адчувае пах свечак i ладану. Iшла служба. Змрочнае святло дрыжала за сшною свяшчэннiка ў вышытай залатой рызе.Яго павялiчаны цень пакалыхваўся, засцiлаючы фрэскi суровых чорнабародых старцаў, што глядзелi са сцен на людзей, якiя напоўнiлi невялiкi сабор.
Раман стаяў поруч з князем, наперадзе, яны былi амаль аднолькавага росту. Губы ў чарадзея
– Вароты слабыя, - цiха гаварыў ён князю.
– Могуць не вытрымаць. Ведаеш?
Князь зморшчыўся:
– На вулiцах бiцца будзем, у лес уцячом.
– Не выйдзе. У iх на кожнага твайго дружыннiка пяць чалавек. Кальчужных. Ты ж ведаеш.
– Таму што тады лепш бы i не пачынаць. Прадумай яшчэ што. Агнём iх спалi.
– Не магу. Запас скончыўся.
– Ты купi.
– Няма дзе. Мне сера патрэбна. А па яе ехаць трэба далёка.
– Тады чаруй. Ты чарадзей.
– Чарамi не дапаможаш. Не чарадзей я.
– Калi не чарадзей, то чаму цябе ў Смаленску палiлi?
– Зайздросцiлi. Папы зайздросцiлi. I манахi. Думалi, што я золата раблю...
Абодва замаўчалi, прыслухоўваючыся да свяшчэннiка. Князь перахрысцiўся, потым зiрнуў на суседа.
– А што зоркi гавораць? Цi выстаiм, пакуль лiтва прыйдзе?
– Баюся, не дачакаемся. Ордэн наўрад цi будзе адкладваць штурм.
– Выстаiм, - сказаў князь.
– Павiнны выстаяць. А ты думай. Найперш з табою расправяцца. Цi спадзяешся на старую дружбу?
– Няма ў мяне з iмi дружбы.
– Тады расправяцца. I яшчэ скажу. Ты на польскую князёўну вачэй не вылуплiвай. Не па табе тавар.
– Я з княжага роду, брат.
– А яна каралеўскай крывi.
– Я сваё месца ведаю, брат, - сказаў Раман.
– Хiтруеш. Ды бог з табою. Толькi не ўздумай бегчы. I чарадзейства не дапаможа. Яцвягаў за табою пашлю.
– Не пагражай, - сказаў Раман.
– Мне пара iсцi.
– Ты куды? Поп не закончыў.
– Я Акiплешу на торг пасылаў. Чакае ён мяне. Працаваць трэба.
– Ну iдзi, толькi непрыкметна.
Раман павярнуўся i стаў асцярожна працiскацца назад. Князь паглядзеў услед. Ён усмiхнуўся, але ўсмешка была нядобрая. Раман знiк у змроку.
Кiн вывеў шар з сабора, i той завiс над цвiнтаром, дзе чакалi канца службы, курчылiся пад змрочным мокрым небам калекi i жабракi. Раман хутка выйшаў з прачыненых дзвярэй. Паглядзеў на плошчу. Там кульгаў блазан, прыцiскаючы да грудзей глiняную мiску i ружовы абпалены гаршчок.
– Цябе па смерць пасылаць, - сказаў Раман.
– Не бi мяне, дзядзечка, - заверашчаў блазан, выскаляючыся.
– Госцi пазачынялi лаўкi - ворага чакаюць, прыйдзе немец, зноў гандляваць пачнуць. Што госцю? Мы на вiселiцу, а ён - весялiцца.
Раман шпарка пайшоў цераз плошчу. Блазан за iм, пакульгваючы, горбячыся. Мiнулi калодзеж, конавязь, павярнулi ў вузкi, дваiм не размiнуцца, завулак. У канцы яго, каля вала, у плоце былi нiзкiя вароты. Раман пастукаў тры разы кулаком. Адкрылася вочка. Потым павольна расчынiлiся дзверы. Там стаяў стражнiк у кароткай кальчузе, скураной шапцы i доўгiх портках. Ён адступiў убок, прапускаючы Рамана. Цесны двор, зарослы травою, некалькi валуноў, якiя ляжалi вакол выпаленай ямы... Раман на драўляных мастках перасек двор, падняўся на ганак прыземiстага дома з бярвенняў на падмурку. Адчынiў дзверы, тузануў за колца, якое было ўстаўлена льву ў мызу.