БЕЛАРУСЬ УЧОРА І СЯНЬНЯ
Шрифт:
Падрыхтоўку для мабілізацыі радавых праводзяць намесьнікі БЦР праз паветавых старшыняў. Мабілізацыі падлягаюць гадавікі ад 1908 да 1917 году і ад 1921 да 1924 году. Прыймовыя камісіі творацца ў паветах у складзе: паветавы старшыня як старшыня камісіі, паветавы афіцэр; афіцэр, сябра камісіі; два лекары.
У кожным павеце, паводля інструкцыяў БЦР, паклікаецца каля 500 чалавек, вышкаленьне якіх распачынаецца неадкладна ў паветавых цэнтрах пад кіраўніцтвам паветавых і акруговых афіцэраў і пад наглядам акруговага каманданта паліцыі.
Перашкаленьне афіцэраў і падафіцэраў у Менску
Курсанты атрымліваюць вайсковае харчаваньне. Харчаваньне аддзелаў БКА забяспячаюць старшыні паветаў у паразуменьні з акруговымі камісарамі.Афіцэры і радавыя застаюцца ў цывільнай вопратцы, на каўняры якой даюцца адзнакі паводля ўзору БЦР.
Курсанты атрымліваюць зброю ад вышэйшага камандаваньня СС, а радавыя — ад акруговых камандантаў паліцыі.
Пасьля кароткай дыскусыі над загадам Готтбэрга была ўстаноўленая дата мабілізацыі ў БКА — 10 сакавіка 1944 году.
Галоўнае кіраўніцтва БКА хутка распачало падрыхтоўку мабілізацыі і арганізацыю афіцэрскіх і падафіцэрскіх курсаў ў Менску. Камандзірам курсаў з нямецкага боку быў вызначаны штабам Готтбэрга капітан Шнайдэр, а з беларускага боку — лейтэнант Чабатарэвіч.
6 сакавіка 1944 году прэзыдэнт Астроўскі падпісаў загад аб мабілізацыі ў Беларускую Краёвую Абарону, у якім абвяшчалася:
«Для поўнай ліквідацыі бальшавіцкіх бандаў, якія рабуюць і нішчаць наш край, забіваюць нявіннае жыхарства і адбіраюць яго майно,— на аснове артыкулу 2 Статуту Беларускай Цэнтральнай Рады загадваю:
1. Арганізаваць Беларускую Краёвую Абарону для абароны нашай бацькаўшчыны Беларусі.
2. На дзень 7 сакавіка 1944 г. паклікаць у Краёвую Абарону ўсіх афіцэраў і падафіцэраў былых арміяў: царскай расейскай, польскай і савецкай, як і добраахвотніцкіх з 1918—1920 гадоў і іншых, у акругах: Менскай,Слуцкай, Баранавіцкай, Слонімскай. Вялейскай, Глыбоцкай і Наваградзкай. Гэтаму пакліканьню падлягаюць усе афіцэры ў веку да 57 гадоў і ўсе падафіцэры ў веку да 55 гадоў.
3. Адначасна паклікаць на службу ў Беларускай Краёвай Абароне ўсіх мужчын, народжаных у гадох: 1908,1909, 1910, 1911, 1912, 1913, 1914, 1915, 1916, 1917, 1921,1922, 1923 і 1924, вызначаючы пакліканьне іх у акругах, пералічаных у п. 2 на дзень 10 сакавіка 1944 г.
4. Пакліканьне ў акругах выканаюць намесьнікі Беларускай Цэнтральнай Рады, акруговыя начальнікі Беларускай Краёвай Абароны і старшыні паветаў.
5. Не пазьней як праз 3 гадзіны пасьля абвешчаньня гэтага загаду кожная асоба, падлягаючая пакліканьню,павінна ськіравацца на зборны пункт у воласьці, вызначаны старшынёй воласьці, адкуль яна будзе ськіраванаў паветавы цэнтр для мэдычнага агляду. Належыць узяць з сабой: вопратку і абутак у добрым стане, 3 пары бялізны, прылады для ежы і мыцьця (лыжка, ручнік), асабістыя рэчы.
6. Тыя, хто па атрыманьні гэтага загаду не зьявяццаў вызначаным часе і мейсцы, будуць уважацца за здраднікаў і будуць асуджаныя адмысловым
7. Я як прэзыдэнт Беларускай Цэнтральнай Рады буду асабіста наглядаць над арганізацыяй і пакліканьнем у Беларускую Краёвую Абарону. Ад імя Беларускай Цэнтральнай Рады я ўскладаю кіраўніцтва справамі пакліканьня на маёра Ф. Кушэля.
Я ўпэўнены, што кожны беларус выканае свой абавязак у справе хуткага ачышчэньня нашай бацькаўшчыны ад бальшавіцкіх бандаў, пасьля чаго асобы, пакліканыя гэтым загадам, змогуць вярнуцца да мірнай працы на гаспадаркак, фабрыках і заводах».
9 сакавіка ўвечары ў большай частцы Беларусі былі расклеяны вялікія абвешчаньні аб мабілізацыі. Наступнай раніцы мабілізацыйныя камісіі распачалі сваю працу. На будынках камісіяў былі ўзьнятыя беларускія бел-чырвона-белыя сьцягі. Прызыўнікі масава пайшлі да мабілізацыйных камісіяў. З абшараў, занятых савецкімі партызанамі, прызыўнікі прабіраліся ляснымі сьцежкамі. Мабілізацыя спаткала партызанаў не прыгатаванымі. У некаторых мяйсцовасьцях яны варочалі прызыўнікоў назад да хаты. У іншых мейсцах яны казалі прызыўнікам ісьці ў БКА, браць зброю і біць немцаў.
На працягу трох дзён мабілізацыя дала вельмі добрый вынікі. Каля 28 000 чалавек прайшлі мабілізацыйныя камісіі. З іх было арганізавана 39 батальёнаў пяхоты, ад 500 да 600 чалавек у кожным. Батальёны былі разьмешчаныя па акруговых і паветавых цэнтрах. Адначасна былі арганізаваныя 6 сапёрных батальёнаў для патрэб направы дарогаў, чым у асноўным займалася нямецкая арганізацыя «Тодт». Сапёрный батальёны былі падпарадкаваныя нямецкай арміі 1 БЦР ня мела далейшага ўгляду ў справы гэтых фармацыяў. Яны атрымалі нямецкія ўніформы і узбраеньне, аднак моладзь не хацела ісьці туды, а жадала быць у баёвых батальёнах БКА. Сапёрныя батальёны былі разьмешчаныя: адзін у Барысаве, два ў Менску, два ў Слуцку і адзін у Баранавічах. Прадбачалася арганізацыя яшчэ пяці сапёрных батальёнаў, але гэта не было выканана.
Дзеля труднасьцяў з мяйсцовай аправізацыяй у хуткім часе БКА была забясьпечаная нямецкім вайсковым харчаваньнем. Вопратку мелі сваю і яна хутка зношвалася. Зброя была дастаўленая праз акруговыя аддзелы паліцыі,аднак дрэннай якасьці і ў малой колькасьці. Гэта былі італьянскія карабіны па 100 на батальён і 30 патронаў на карабін, некалькі польскіх або бэльгійскіх цяжкіх і лёгкіх кулямётаў, некалькі мінамётаў, трохі ручных гранатаў, ды пісталеты для афіцэраў. Пазьней былі дададзеныя францускія, галяндзкія, расейскія і польскія вінтоўкі. Аднак адна стрэльба прыпадала на 6 або 7 чалавек.
Батальёны праходзілі вайсковую падрыхтоўку з наяўнай зброяй. Прызначаныя прапагандовыя афіцэры праводзілі ідэялёгічную працу.
Было відавочна, што немцы ня мел! даверу да беларусаў і не хацелі дапусціць да стварэньня эфектыўнай беларускай збройнай сілы. Бо летам 1943 году добра ўзброеная, уключаючы артылерыю і танкі, апранутая ў нямецкія уніформы расейская брыгада пад камандай Родіонова, якая стаяла ў местачку Лужкі, абстраляла з артылерыі і спаліла местачка Каралеўшчына каля Глыбокага, разьбіла нямецкія абаронныя бункеры і перайшла на бок савецкіх партызанаў. Гэты факт меў для немцаў вялікую пераконваючую вагу.