Гронкі гневу
Шрифт:
Том сказаў:
— Мне неяк раз параілі абкруціць кольцы тонкім латунным дротам, і ён зацісне.
— А як яго потым зняць?
— Знімаць не трэба. Сам расплавіцца.
— Тады лепш медны.
— Медзь слабейшая, — сказаў Том і павярнуўся да аднавокага: — У цябе знойдзецца тонкі латунны дрот?
— Хто яго ведае. Здаецца, адна шпуля недзе валяецца. А дзе, па-твойму, можна дастаць такую павязку на вока?
Шпулю яны знайшлі ў павеці, пакапаўшыся ў скрынях. Том уставіў шатун у ціскі і старанна абкруціў дротам поршневыя кольцы, заганяючы іх глыбей у пазы; там, дзе дрот быў сагнуты, падраўняў
— Ну вось, гатова! — сказаў Том. — Паслухай, колькі возьмеш за ліхтарык?
— Ён ужо добра выгараў. За новую батарэйку я заплаціў пятнаццаць цэнтаў. Ну бяры ўсё за… трыццаць пяць.
— Згодзен. А колькі з нас за шатун з поршнем?
— Проста не ведаю, што вам сказаць. Калі б гаспадар тут быў, ён праверыў бы па прэйскуранту, колькі каштуе новая запчастка, і, пакуль ты тут важдаешся, паспеў бы выведаць, ці сур'ёзна ты засеў і колькі ў цябе манеты, і за тое, што па прэйскуранту каштуе восем зялёненькіх, запрасіў бы пяць. Пачнеш таргавацца, да трох збавіць. Вось ты ва ўсім мяне вінаваціш, але ж, далібог, ён сволач. Бачыць, што табе да зарэзу трэба. Бывае, за дыск счаплення здзярэ больш, чым уся машына яму каштавала.
— Во як! Ну, а ўсё-такі, колькі з мяне?
— Каля даляра, думаю.
— Добра. І яшчэ за тарцовы ключ чвэрць даляра дам. З ім удвая лягчэй пойдзе. — Том перадаў аднавокаму грошы. — Дзякуй. А вока сваё чым-небудзь прыкрый.
Том з Элам селі ў машыну. Было ўжо зусім цёмна. Эл запусціў матор і ўключыў фары.
— Ну, бывай, — крыкнуў Том. — Можа, у Каліфорніі ўбачымся. — Грузавік развярнуўся на шашы і паехаў.
Аднавокі пастаяў, пазіраючы яму ўслед, потым пайшоў цераз павець у сваю халупку. Там было цёмна. Ён вобмацкам прабраўся да матраца на падлозе, лёг і заплакаў, а машыны, што з віскатам праносіліся па шашы, толькі шчыльнейшымі рабілі сцены яго адзіноты.
Том сказаў Элу:
— Калі б ты мне напачатку сказаў, што мы дастанем гэту штуковіну і сёння ж паставім, я цябе вар'ятам абазваў бы.
— Сёння абавязкова скончым, — сказаў Эл. — Толькі ты сам усё рабі. Я баюся, зацягну падшыпнік крыху тужэй, ён расплавіцца, недацягну — стукаць будзе.
— Пастаўлю, — сказаў Том. — Паляціць дык паляціць. Што зробіш.
Эл углядаўся ў густы змрок. Святла фар было недастаткова, каб разагнаць яго; спераду, на дарозе, трапіўшы на імгненне ў прамень рэфлектара, зялёным агнём бліснулі вочы кошкі, што выйшла на начное паляванне.
— А здорава ты яго прапясочыў, — сказаў Эл. — Управіў яму мазгі.
— Сам, дурань, напрасіўся. Усё пад'юджвае сябе, ные, усе свае беды звальвае на вока. Абібок, неахайнік. Можа, і возьмецца за розум, калі зразумее, што людзі наскрозь яго бачаць.
— Я, Том, не вінаваты, што падшыпнік згарэў.
Хвіліну памаўчаўшы, Том адказаў:
— У мяне проста рукі свярбяць на цябе, Эл. Заладзіў адно і тое, баішся, што цябе будуць лічыць вінаватым. Але не станавіся ў позу, калі цябе не чапаюць. І ўсё добра будзе.
Эл нічога не адказаў. Ён глядзеў проста перад сабой. Грузавік з грукатам і ляскам
— Крыху прамахнуўся, — сказаў Эл. — Слухай, Том, ты чуў, як Коні гаварыў, што вечарамі будзе вучыцца? Я падумаў, можа, і мне ўзяцца. Ну радыё там, тэлебачанне альбо дызелі. З гэтым дарога можа адкрыцца.
— Можа, — сказаў Том. — Але перш даведайся, колькі з цябе за навучанне здзяруць. І падумай, ці зможаш ты вучыцца. У нас у Макалестары былі такія, што вучыліся па пошце. Толькі не прыпомню, каб хто з іх да канца ўсё адолеў. Надакучыць, і кідаюць.
— Эх, чорт, есці забыліся купіць.
— Нічога, ма нам многа прыслала. Усё прапаведнік не з'есць. Нам пакіне. Колькі яшчэ ехаць у гэту Каліфорнію?
Яны змоўклі, настала начная цемра, і зоркі на небе загарэліся яркім белым святлом.
Кейсі падняўся з задняга сядзення «доджа» і падышоў да краю дарогі, куды пад'ехаў грузавік.
— Я вас так хутка не чакаў, — сказаў ён.
Том узяў з кабіны загорнутыя ў мешкавіну часткі.
— Нам пашанцавала, — сказаў ён. — І ліхтар раздабылі. Адразу і адрамантуем.
— Вы ежу забыліся з сабой узяць, — сказаў Кейсі.
— Зробім усё, тады і падмацуемся. Давай, Эл, з'язджай з дарогі і ідзі пасвяці мне. — Том падышоў да «доджа», лёг на спіну і падлез пад машыну. Эл запоўз пад яе на жываце і пачаў свяціць ліхтарыкам. — Проста ў вочы свеціш, вышэй падымі. — Том уставіў поршань у цыліндр і, пакручваючы яго, пачаў засоўваць глыбей. Драцяная абмотка на кольцах зачапілася за сценкі цыліндра. Хуткім рухам рукі Том падштурхнуў поршань, і ўсе кольцы ўвайшлі ў цыліндр. — Добра, што зазор ёсць, а то кампрэсія выпіхвала б яго.
— Толькі каб дрот не заклініў кольцаў.
— Таму я малатком яго і расплюшчыў. Нічога, не з'едзе. А там латунь расплавіцца і, можа, яшчэ і сценкі пакрые.
— А драпін не застанецца?
Том засмяяўся:
— Сценкам гэтым нічога ўжо не страшна. Масла прапускае, як рэшата. Адной драпінай больш, адной менш, якая розніца. — Ён насадзіў шатун на вал і памацаў яго ніжнюю галоўку. — Трэба пракладак больш. Гэй, Кейсі!
— Га?
— Я зараз замацую падшыпнік. Вазьміся за завадную ручку і пакруціш, калі я табе крыкну. — Ён падцягнуў балты. — Ну, давай. Цішэй. цішэй! — Калі каленчаты вал паварочваўся, Том пахістваў падшыпнік. — Пракладак мнагавата, — сказаў ён. — Стой, Кейсі! — Том выкруціў балты, зняў некалькі пракладак і зноў паставіў балты. — Ну, Кейсі, крутні яшчэ разок. — Ён зноў пахістаў шатун. — Крышачку ходзіць. А калі яшчэ выняць пракладку, баюся, каб не заела. Зараз паспрабуем. — Том зноў адкруціў балты і зняў два слаі тонкай фольгі. — Цяпер, Кейсі, давай!
— Здаецца, парадак, — сказаў Эл.
Том крыкнуў:
— Цяжэй стала круціць, Кейсі?
— Не, па-мойму.
— Ну, здаецца, падагнаў. Дай бог, каб прыцерлася. Без інструменту бабіт не прышабрыш. А праўда, з тарцовым ключом куды лягчэй працаваць.
Эл сказаў:
— Гаспадар хопіцца — дзе ключ, а яго няма. Во разыдзецца!
— Не наша справа, — сказаў Том. — Мы ключа не кралі. — Ён лёгенька пастукаў па шплінтах і развёў іх канцы. — Цяпер, думаю, усё ў парадку. Гэй, Кейсі, ты пасвяці тут, а мы з Элам паддон пасадзім.